Liza en Eef maken het in Tilburg

Eef en Liza leerden elkaar kennen op de basisschool, waarna hun wegen scheidden. Jaren later ontmoet het duo elkaar opnieuw tijdens hun studie Beeldende Kunst aan het AKV|St.Joost  in Breda. Beiden studeerde af in 2015 en zijn momenteel druk bezig in de culturele sector. Met hun gezamenlijke project 24x24 lieten zij 24 uur lang, 24 kunstenaars exposeren in de Tilburgse binnenstad. Het publieke domein is een plek waarin iedereen gelijk zou moeten zijn en gelijkwaardig met kunst in aanraking kan komen. Het is heel anders dan in een museum, het is meer toegankelijk en je wordt er ongevraagd mee geconfronteerd.” 

MAAK KENNIS MET EEF SCHOOLMEESTERS

Direct na haar afstuderen besefte Eef dat het onbevredigend was alleen thuis te werken aan een beeldende praktijk. Geld voor een atelier was er tevens niet. Ze vroeg zich af: voor wie en waar maak je dan iets, en waarom? “Ik wilde iets bedenken dat niet alleen mijzelf stimuleerde in het maakproces, maar ook anderen. Een ruimte voor gericht experiment. Toen heb ik het project 168H opgestart, een online werkweek voor kunstenaars waarbij iedereen een eigen project start van 168 uur. Je komt er dan achter dat een deadline voor veel mensen goud waard is. Plus het helpt je ook om een keer iets anders te doen in je werk qua bijvoorbeeld tempo, medium of publiek. Via deze weg bouw je samen aan een netwerk en krijgt het proces nieuwe input.”

In vijf jaar tijd ontwikkelde Eef haar eigen stijl in fotografie en  groeide haar interesse in kunst in de openbare ruimte. “Ik heb niet echt een typische  expositie achtergrond en een uitnodiging om te exposeren kwam ook niet vaak. Daarom ben ik juist zelf projecten gaan opzetten en gaan produceren.” Ondertussen is deze combinatie van beeld maken en organisatorisch werken kenmerkend voor haar praktijk. 

MAAK KENNIS MET LIZA VOETMAN

Tijdens haar studie aan het AKV|St.Joost merkte Liza dat ze naast haar liefde voor beeldende kunst met name een grote urgentie voelt te schrijven. “Dat wist ik eigenlijk al voordat ik begon aan de kunstacademie, als kind. Ik heb op mijn 17e toelating gedaan voor de opleiding writing for performance (HKU). Toen ik daar voor werd afgewezen, liet ik de kunst voor één jaar los, om er weer snel op terug te komen. De studie Beeldende Kunst leerde me dat ik niet het maken, maar het onderzoek naar de waarde- en positie van kunst in de samenleving bijzonder interessant en belangrijk vind. Taal is eigenlijk altijd mijn uitgangspunt geweest.”

De zomer na haar afstuderen startte Liza dan ook aan de studie Kunst- en Cultuurwetenschappen van Tilburg University. In die jaren schreef zij veel, en publiceerde ze voor het eerst in Metropolis M (een tijdschrift dat zich richt op hedendaagse kunst, red.) “De publieke ruimte is voor mij als casus tijdens mijn (pre)Master steeds groter en belangrijker geworden. Ik begon er veel over te lezen, er onderzoek naar te doen. Het is een domein waarin iedereen gelijk zou moeten zijn en gelijkwaardig met kunst in aanraking zou moeten komen. Het is heel anders dan in een museum, het is meer toegankelijk en je wordt er mee geconfronteerd, zonder dat je de keuze maakt om naar een museum te gaan. En dat vind ik een interessant spanningsveld.”

24X24

Wanneer Liza onderzoek doet naar de toekomstkoers van Gastatelier Leo XIII (een kunstenaarsinitiatief dat jonge kunstenaars de ruimte biedt om gedurende een periode van vier maanden hun werk en kunstenaarschap verder te ontwikkelen, red.) merkt ze dat de artist-in-residence iemand extra nodig heeft. “Als Producer Beeldende Kunst bij AKV|St.Joost had ik zelf weinig tijd, dus stuurde ik Eef een berichtje.” Sindsdien werkt Eef met plezier als Producer voor het Gastatelier Leo XIII.

Vanaf dat moment werken Liza en Eef vaker samen. Na het gezellig drinken van een biertje bij Stadscafé de Spaarbank, ontstaat het idee voor 24x24. Een project van 24 uur, met 24 kunstenaars op verschillende locaties in de Tilburgse binnenstad. Elke kunstenaar kreeg één uur de tijd om zijn of haar werk te presenteren aan het publiek, maar dan zonder grote aankondiging: het project focuste zich expliciet op de toevallige passant op straat.

Snel daarna werden stappen gezet. Een aanvraag voor het Makersfonds werd afgewezen. “Het Makersfonds is meer voor het traditionele ‘maken’ van werk, minder voor het organiseren van een project als 24x24. Toen kwam Bram (van den Einden, beleidsmedewerker cultuur gemeente Tilburg, red.), met het idee om CuPuDo eens te benaderen. Zij waren zeer enthousiast en steunde ons project middels een subsidie.” 

ONVERWACHTE VERRASSING

Het idee ontstond onder andere naar aanleiding van een project van Eef, waarbij ze analoge foto’s die ze maakte in Tilburg, in een vernieuwde versie terugplaatste in de openbare ruimte. “Niemand zit te wachten op kunst ‘in het wild’. Het is heel verrassend hoe mensen reageren en wat er dan gebeurt tijdens het plaatsen en het achterblijven van het beeld”, beschrijft Eef. “Het geeft tegelijkertijd  een hele grote vrijheid dat je niet binnen werkt of ‘wacht’ op de juiste tentoonstelling. Of dat je iets groots  moet organiseren en toestemming moet vragen. Maar het gewoon doen geeft naast gezonde spanning ook voldoening, en geeft een impuls aan het werk.”

“Dat was ook het idee met 24x24”, vervolgt Liza. “Met dit project wilden we mensen onverwacht kunnen verrassen met kunst. Daarom hadden we zelfs voor Corona al besloten dat we ons meer vertrouwde kunstpubliek niet direct zouden uitnodigen. We gaven wel hints, plaatsten namen en een kaart met de locaties op social media.”

“Men vroeg zich af waarom we ook kozen om in de nacht te exposeren”, vertelt Eef. “Terwijl er zoveel banen in de nacht zijn, de hele wereld gaat 24 uur door. Ook verliezen werken zonder publiek, hun waarde niet. De plekken in de nacht waren zelfs bijna als eerste weg! Het geeft kunstenaars de mogelijkheid om iets te doen, wat ze normaal niet zo snel zouden doen als er gelijk publiek bij is.”

De onaangekondigde estafette van interventies duurde 24 uur, maar wat gebeurde er zoal in de nacht? 

Jeroen Schampers had van 00:00 tot 01:00 een installatie bij ’t Taphuys staan. Een geluidssculptuur met speakers  waar een live concert van D’Angelo door te horen was, midden in een uitgaansgebied. Bas Kaufmann stond van 02:00 tot 03:00 bij de Schouwburg, waar hij met vuurwerk zijn van afval gemaakte sculptuur met zijn presentatie feestelijk opende; er werd rondom gedanst op gepaste afstand - een soort uitgaan in Corona tijd. Daarna speelde Sigrid Calon een uur lang een projectie af op het grid van de parkeerplaats van het Louis bouwmeesterplein. Heel rustig, terwijl mensen hun hond uitlieten.

“We kozen bewust voor 24 ‘Tilburgse’ makers, die woonachtig zijn in Tilburg of hier studeren of werken”, vervolgt Liza. “Ze hebben dus allemaal een binding met Tilburg en daarbij vonden wij het belangrijk dat ze al even bezig zijn. We kregen tips van kunstinstellingen SEA Foundation en Kunstpodium-T, gebruikten ons eigen netwerk en hebben natuurlijk het internet afgestruind. De reacties van de benaderde kunstenaars waren gelukkig erg enthousiast. “Het geeft ruimte voor experiment en dat is erg mooi”.

STAD VAN MAKERS

“Tilburg is een beetje rauw en het is misschien cliché te zeggen, maar ik heb wel het gevoel dat hier veel kan”, legt Liza uit. “Dit project (24x24) is op een relatief korte termijn gerealiseerd en mogelijk gemaakt, veel mensen werkten er graag aan mee. Ook de expo Benefit voor Brabant die we onlangs in PARK maakten, werd met veel enthousiasme ontvangen en gevuld. Kunst leeft hier, dat zie je aan de hoeveelheid kunstenaars.” “Je hebt hier echt een mix van van alles”, vervolgt Eef. “Ik zie dat nu ook terug op Tilburg University (Eef volgt momenteel een Pre-Master van Philosophy of Humanity and Culture). Alle disciplines worden hier in Tilburg mooi vertegenwoordigd en dat gaat goed samen. Zo ontstaat er ook juist een mooie mix en samenwerkingen”. Toch kozen ze voor hun project vooral beeldend kunstenaars om mee te doen.

“Tilburg is een speelse stad met korte lijntjes. Als het contact er eenmaal is, kun je gewoon iets drinken met diegene. Dat is denk ik wel echt ‘Tilburgs’”, sluit Liza af.

DE TOEKOMST VAN 24X24

De dames krijgen regelmatig berichten op Instagram van kunstenaars die graag mee zouden willen doen bij een tweede editie. “Maar dan moeten we wel een nieuw potje vinden”, lacht Eef.

“We willen heel graag een tweede editie organiseren, maar niet onvoorwaardelijk. We kunnen er niet van uitgaan dat we een nieuwe subsidie krijgen, dus er moet creatief gezocht worden naar andere mogelijkheden, zoals sponsoren. We hebben nu ontzettend veel geluk gehad met hulp uit goodwill. We kregen hulp met de vormgeving voor onze publicatie, ontvingen 50 euro per kunstenaar van Antoon de Jong voor materialen en fotograaf Jostijn Ligtvoet hielp ons met het vastleggen van 24x24 omdat hij het zo’n leuk project vond.”

“Het is best wel pittig, ook tijdens het 24 uur traject. Het zou leuk zijn als we in de toekomst mensen voor specifieke onderdelen zouden kunnen uitnodigen tot participatie en hen daar ook redelijk voor kunnen betalen. Dan creëert een project ook weer werk door- en voor elkaar.” 

OLYMPISCH MULTI-TASKEN

Een fulltime job, een fulltime studie en een project dat groter is dan de bedoeling was. Het is vele ballen in de lucht houden, maar ze krijgen het voor elkaar. Eef: “Het zijn vroege ochtenden, late avonden en lange weekenden. Je weet waarom je het doet en je wilt het heel graag, daarom ga je gewoon door."

“Wel is het belangrijk dat je een prettig mens blijft, zeker voor de mensen om je heen”, vervolgt Liza. “Kunst is natuurlijk heel ‘groot’, het is je passie en het wordt langzaam je beroep. Het blijft elke week een zoektocht, maar je wilt ook echt niet zonder.” “Het klinkt cliché”, vult Eef aan. “Maar als je het met veel plezier doet, voelt het echt minder als werk. Je kijkt er niet tegen op, het is zorgen dat je het afkrijgt voor de deadline en goed plannen helpt mij hier enorm bij. Wat ik zelf doe is dat ik in de ochtend bijvoorbeeld bezig ben met een academische tekst en ik dan rond de lunch wat mails beantwoordt en telefoontjes pleeg voor mijn werk. Balans en afwisselen is key!”

GOUDEN TIP

Eef Schoolmeesters:

“Deadlines zijn voor mij dus goud. Deadlines geven aan jezelf, maar ook aan een ander. Het helpt enorm in het creatieve proces, je weet waar je naartoe werkt: dit is meer dan een praktische noodzaak, het helpt juist ook om ruimte te creëren voor experiment. Vertrouw op je eigen proces, je eigen kunnen en weet dat je ook zelf wat neer kunt zetten!”

Liza Voetman:

“Voor mij is het belangrijk om tijd in te plannen. Gewoon zitten, jezelf op die stoel vastklemmen en je plan echt gaan doen. In het begin voelt dat geforceerd, maar het werkt wel. Daarbij mag je ook best grote dromen hebben. Kleine stappen helpen je in het bereiken van je dromen, daaruit kan een soort golfbeweging voortkomen. Op die manier ga je die dromen mogelijk echt bereiken.” 

Over de laatste tip zijn ze het volledig eens. Ben niet bang om anderen om hulp te vragen of te betrekken bij je ideeën. Je hoeft echt niet meteen je portemonnee te trekken. Durf het gewoon te vragen aan andere kunstenaars en als ze zelf niet kunnen, dan kennen ze wel een ander.

24x24 @ Kunstpodium-T

Waar tijdens de estafette vierentwintig ‘acties’ onaangekondigd publiek vonden, bestaande uit de toevallige passant, krijgt 24x24 nu haar aangekondigde publieke aandacht in Kunstpodium T middels de launch van een digitale publicatie en expositie. 

Deelnemende kunstenaars zijn: OGColtrane (Dakota Havard en Ian Skirvin), Vince Donders, Roy van Wezenbeek, Hein van Duppen, Eva Hoonhout, Lisa van Sorge, Johanna Mitomi, Bas van den Hurk i.s.m. Jochem van Laarhoven en Bo Stokkermans, Robert Lombarts, Renée van Trier, Jeroen Schampers, Zsa-Zsa Hessels, Bas Kaufmann, Sigrid Calon, Lenny van Gent, Jasper van Aarle, Marinke Marcelis, Slow Movies, Rob Moonen, Myriam Gras, Jesse Fischer en Thomas Koevoets.  

24x24 is vanaf 30 oktober t/m 22 november 2020 te zien in Kunstpodium T. Toegang is gratis. Kunstpodium T is geopend op vrijdag, zaterdag en zondag van 13.00 tot 17.00 uur. U bent van harte welkom en dient van te voren uw bezoek te reserveren. In verband met COVID-19 vindt er helaas geen officiële opening plaats. 

Er zijn intern maatregelen getroffen om je bezoek zo veilig mogelijk te maken: ontsmetten is verplicht, wegwerpmondkapjes zijn aanwezig om te dragen.

Meer makersverhalen