Kesha Felipa

Click here to read this article in English!

Zou je jezelf kunnen voorstellen?

Hallo, ik ben Kesha Felipa (zij/haar), 35 jaar oud en woonachtig in Breda. Afgelopen juni heb ik mijn opleiding Docent Beeldende Kunst en Vormgeving Deeltijd Verkort cum laude afgerond. Ook heb ik in juni de Jacques de Leeuwprijs 2022 voor de categorie Educatie gewonnen. Daarvoor ben ik afgestudeerd aan ArtEZ (Master Fashion Strategy) en aan Amsterdam Fashion Institute (AMFI). 

Mijn creatieve achtergrond is dus modevormgeving, maar op dit moment bestudeer ik het meer dan ik zelf mode-items creëer. In het verleden heb ik wel als zogenaamde junior stylist bij Nederlandse retailers gewerkt, maar er zat mij iets heel erg dwars in het werkveld. Eigenlijk meerdere dingen: het fabrieksmatig werken als stylist/designer, vooroordelen, buitensluiten op grond van je achtergrond of woonplaats. Plus met de tijd begon ik steeds meer na te denken wat ik heb gezien en meegemaakt op AMFI. Maar ik dacht dat met mij te maken had, de ophef in de media over AMFI. Die AMFI en mode-ervaring werden mijn inspiratiebronenn om de docentenopleiding te gaan doen, namelijk dat er perspectieven missen in docententeams binnen creatieve opleidingen. Dat was dus ook mijn startpunt voor mijn afstudeerproject op Academie voor Beeldende Vorming (ABV) binnen FHK. Ik liet het westerse perspectief en kunstcanon voor wat het is. Ik ging terug naar mijn roots (Het Caribische gebied; ABC-eilanden) en zocht mijn inspiratie in hiphop storytelling die erg verwant is aan de manier van storytelling dat door de tot slaafgemaakte mensen meegenomen is vanuit Afrika naar de Cariben en Verenigde Staten. 

Als het gaat om wat voor soort maker ik ben, ben ik van een puur toegepaste (fashion en graphic) designer/illustrator naar een hybride vorm van kunstenaarsschap gegaan. Voor mij is ook geen vraag: ben ik een docerende kunstenaar of een docent die ook kunst maakt? De twee elementen zijn in elkaar verstrengeld, dat er vaak geen onderscheid is. Ik mix allerlei media zoals illustratie, video om tot een visuele verhaal te komen. Mode is daar zeker nog een grote hoofdrolspeler in naast muziek en (teken)films. Voor de Jacques de Leeuwshow creëerde ik aan de hand van het nummer United by Grief van Kendrick Lamar (2022) een video-installatie waar danser Leonarda Lovrekovic (JdL genomineerde op het gebied van Dans) door middel van dans een dialoog aan gingen over culturele identiteit. Iets wat ook een kenmerk is van Lamar binnen zijn muziek. Hier was ik een kunstenaar én docent in een.

Waarom heb je gekozen voor een (vervolg) studie op het FHK?

Ik koos de DBKV opleiding op het FHK, zeker voor de locatie: niet ver van Breda. De lesdagen waren ook gunstig binnen deze deeltijdopleiding. Plus was het een opleiding waar ik veel goede dingen over hoorde en staat open voor interculturele kunsteducatie. Tijdens de open dag was mijn gesprek met een van de docenten van de Deeltijd Verkorte opleiding prettig en open. 

In september 2022 ben ik begonnen met de Master Kunsteducatie op het FHK. Twee redenen: ik heb maar een fractie kunnen bestuderen binnen mijn DBKV afstudeerprestatie over culturele identiteit en perspectief. Ik heb een voorzetje gegeven door aanbevelingen waarom er een digitaal kunsteducatieve platform over perspectieven moet komen. Dat heb ik in de steigers gezet onder de naam Beyond The Cool. Cool is typisch een woord dat we dagelijks gebruiken, maar afkomstig is vanuit de Afro-American community als expressie en een houding om alle negativiteit en tegenwerking van zich af te laten glijden. En terug te zien is in kleding, dans en muziek. Cool kwam in zwang nadat in de jaren 30 na de Swing (oftewel Hot Jazz) een nieuwe jazzstroming door zwarte jazzmuzikanten werd gecreëerd: Cool Jazz. Een van belangrijkste personen die we kennen verantwoordelijk voor die Cool Jazz was Miles Davis. Deze coolness werd echt een kenmerk van BIPOC communities als het gaat om jongerenculturen. Werd Rock ’n Roll door een witte Elvis bij het grote publiek bekend, dan gingen zwarte jongeren weer iets nieuws creëren tot het weer door de massa werd toegeëigend. En waar de bedenkers zelf buiten spel werden gezet. Dit fenomeen, waar de oorspronkelijke wortels van zwarte muziek-, jongeren en kunststromingen verdwenen en dus nog steeds niet, nauwelijks of niet correct aanbod komen binnen kunsteducatie binnen het VO, MBO én HBO is de naamgever van het platform. De tweede reden is dat mijn afstudeergeleiders zien toekomst in dit platform en raadde me de master aan, want binnen de master krijg ik de ruimte en tijd om het door te ontwikkelen. 

Wat inspireert jou en/of waar haal je inspiratie vandaag?

Ik ben echt iemand van mijn omgeving, ondanks dat mijn moeder me vaak genoeg als kind naar een museum meesleepte: popcultuur is mijn muze. En dat hoeft zeker niet alleen beperkt tot black culture en hiphop. I’m a 90s kid dus het is divers: van Nirvana, 90s Britpop, David Bowie tot The Beatles. Als opgeleide modeontwerper zijn muziekvideo’s, optredens en het gevoel dat muziek in je kan oproepen startpunten om werk te maken als in de vorm van dessins of illustraties. 

Maar mijn huidige inspiratiebronnen zijn toch mensen zoals Kahlil Joseph, Jordan Peele, Kara Walker, Jay-Z & Beyoncé en bell hooks. Het laatste boek dat ik in een ruk heb uitgelezen en voor tone of voice en attitude me zeker gaat inspireren is White Negro: when cornrows were in vogue…and other thoughts on cultural appropriation van Lauren Michele Jackson uit 2019. Verder de biografie over Kendrick Lamar van Marcus J. Moore gaat ook over de veerkracht van een community: zwarte muzikanten en kunstenaars in de VS. Een persoonlijke eye-opener die veel voor me naast mijn identiteit als maker als persoon van kleur die is geboren en getogen in Europa heeft betekend is het boek Black Skin, Whites Masks van Frantz Fanon. Een ander boek dat me heeft ontroert is Holding Space van Aminata Cairo uit 2021. Naast alle heftige boeken en kunstwerken, is voor mij als hybride maker het werk van Studio Ghibli heel belangrijk. Dan heb ik het speciaal over deze drie titels: Kiki’s Delivery Service (1989), My Neighbor Totoro (1988) en Spirited Away (2001). De Japanse visuele cultuur heeft me als kind altijd al gefascineerd. En door mijn docentenopleiding is die link van een Caribische mens zijn en gek zijn op Japanse cultuur eindelijk duidelijk geworden. Tot een aantal jaren terug keken mensen me altijd raar aan als ik mijn mix van inspiratie opnoemde – van Britse muziek, hiphop en Japanse cultuur. Maar door de opleiding op FHK en vooral de nominatie voor de Jacques de Leeuwprijs en moest gaan bedenken wat ik met de prijzengeld zou gaan doen voor mijn portfolio, ging ik met een van de docenten op ABV spreken die Japanoloog is, maar ik nooit zelf les van heb gehad, viel eindelijk het kwartje. Het zijn allemaal culturen die zijn ontstaan (soms met een tussenweg zoals bij hiphop) op eilanden. En heb ik geleerd dat het heet insulaire culturen. En die ‘eilandmentaliteit’ heeft veel impact op de rituelen, gebruiken en dus de kunst en vormgeving van de eiland(of eilandengroep). 

Wat vind je van Tilburg als Stad van Makers?

Ik studeerde midden in de piek van de coronapandemie op het FHK, dus ik heb als student helaas weinig meegekregen hoe Tilburg is als Stad van Makers. Ik denk dat ik dat de komende tijd als Master Kunsteducatie student op het FHK ga inhalen.

Heb je nog een tip voor een beginnend maker?

Ik ben ontzettend vastgelopen door allerlei redenen, persoonlijk en extern. Mensen beschrijven me als bescheiden: dat is wel een ‘moeilijke’ eigenschap binnen de creatieve industrie. Je moet wel kunnen ‘husslen’ om te netwerken of, dingen zoals samenwerkingen voor elkaar te krijgen. 

Wat mij eigenlijk heeft geholpen is na vele gesprekken en workshops hier en daar over culturele ondernemerschap, personal branding en social media is goed te reflecteren naar aanleiding van alle informatie en feedback die ik in de loop der jaren heb gekregen. Welke advies herken je jezelf in? Waarom wel en niet? Wat neem je mee? Dit soort vragen zal je niet meteen kunnen beantwoorden en dat maakt niet uit. Het is wel moeilijk, omdat onze maatschappij verwacht van jou, dus jij als maker ook van jezelf, dat alles meteen in kannen en kruiken moet zijn als je klaar ben met je eerste opleiding. Dat is – bummer – zelden zo. Wij als samenleving vieren de jonge mensen die lijken uit het niets te zijn komen oppoppen zoals Billie Eilish. Terwijl de meeste van ons pas eind dertig of zelfs pas op hun 50^ste het financieel op een rijtje te krijgen. De grote vraag blijft soms nog: wie ben ik als maker? In plaats van te kijken naar de korte termijn – dat is moeilijk als begin twintiger – is te kijken wat wil je allemaal wil leren? En ga erop uit om dat te doen. Tegenwoordig kan je online alles vinden. Die weg van allerlei cursussen volgen, lijken je verder weg van je doel te brengen, maar vaak is dat doel niet het einddoel, maar een tussenstation. Als je teveel blijft vasthouden dat je per se als modeontwerper, beeldende kunstenaar, illustrator etc. MOET werken, mis je die reis die je brengt waar je echt veel van gaat leren, plezier van krijgt en voldoening gaat geven. 

Als laatste – iets wat ik tijdens mijn speech na het winnen van Jacques de Leeuwprijs aanhaalde: The Cave You Fear From Holds The Treasure You Seek van Joseph Campbell. Wat binnen je makerschap ben je doodsbang voor en waarom? Naast die reis waar je niet gefocust ben op het einddoel – of zoals illustrator en podcastmaker Andy J. Pizza het benoemt het doden van de eindbaas in een kasteel zoals in een videogame zoals Zelda – is het confronteren van je angst. Zoals je culturele identiteit, waarom geld verdienen belangrijk is of juist niet, vasthouden aan iets; daarin vind je wat je nodig heb om vooruit te komen. Zoals ik zei dat is vaak niet in die eindbaas* te verslaan.

*expositie in een wereldberoemde museum of galerie, docent worden aan Central St. Martins, atelier hebben in New York City, werken bij Dior etc.