Jacqueline maakt het in Tilburg

De in Aalst geboren en getogen Jacqueline (50), vond via een flinke route haar plek in Tilburg. Haar multidisciplinaire talent heeft ervoor gezorgd dat zij een eigen en unieke stijl heeft kunnen ontwikkelen, met de cello als vertrekpunt. “Muziek is een verbinder. Ik wil rondom muziek ontmoetingen organiseren. Het gevoel hebben dat wat ik doe, ertoe doet.” Met haar stichting Sounding Bodies, Jacqueline is artistiek leider, laat ze mensen door schoonheid boven de alledaagse wereld uitstijgen. “Muziek heeft geen oordeel en je hebt er eigenlijk geen taal voor nodig en dat ken ik van mijzelf als kind vroeger. Ik kon mij niet zo goed uiten, de cello was mijn manier om me uit te drukken.”

KEUZES KEUZES KEUZES

Als 17-jarige wilde Jacqueline eigenlijk niet kiezen. De liefde voor muziek is er altijd geweest, maar haar brede palet reikte van kunstacademie tot aan modevakschool. Eigenlijk had ze ook best wel moeite met haar keuze voor het Conservatorium in Utrecht. Dit bleek toch niet de meest ideale match. Wel een match was een cellocursus in Zwitserland, waarvoor ze werd uitgenodigd door haar oud-cello leraar. Aanwezig bij deze cursus was een club docenten aan het Conservatorium in Tilburg die haar uiteindelijk overtuigde haar talent verder te ontwikkelen aan deze opleiding. Ze volgde verschillende studies, niet alleen in Tilburg, maar ook in Utrecht, Rotterdam en Zwolle. Via docerend en uitvoerend musicus, naar orkest studies en kamermuziek.

Jacqueline proefde van verschillende richtingen. “Ik was eigenlijk nooit klaar met studeren, Ik studeerde zo’n tien uur per dag achter de cello en dat laat niet zomaar los”, vertelt ze. “Zelfs toen ik begon met celloles geven, stond ik vroeg op om te oefenen. Ik at dan van die slechte kant-en-klare dingetjes om maar door te kunnen.” Ook deed ze mee aan orkest projecten en kwam in aanraking met muziektheater. Jacqueline viel direct op, omdat ze niet bezig was met slechts de muzieknoten, maar met de hele beleving. “Via Els (Els Boonen, regisseur red.) deed ik auditie bij een andere muziektheaterproductie en ontmoette ik mensen die me verder brachten. Bijvoorbeeld naar een hedendaags muziektheater vanuit een koeienstal waar ik moest uitkijken dat de tong van de koe niet te lang was om mijn stok te pakken, of ik speelde vanuit een beerput, in een prinsessenjurk. Het was multidisciplinair ingestoken dus ik moest toen zingen, dansen, acteren of een combinatie van die drie. En toen dacht ik: Dit is wat ik wil.” 

Tilburg

In het begin voelde Jacqueline zich niet prettig in Tilburg.”Ik was erg georiënteerd op de Randstad, omdat dit je ook wel wordt aangeleerd als je klassieke muziek studeert. Als je echt goed bent, dan zit je niet in Tilburg, was het gevoel. Waardoor ik vond dat ik mijzelf constant moest bewijzen. Daarbij had ik nog niet zoveel connectie met wat er hier gebeurde, was veel aan het werk in de Randstad, Limburg en zelfs Duitsland. Nauwelijks in Tilburg.” Toen ze haar roeping had gevonden bij het hedendaags muziektheater, kwam Jacqueline terug en is ze zich verder gaan ontwikkelen tot celliste en performer. “Toen merkte ik pas dat de lijntjes heel kort zijn en dat er eigenlijk wel heel veel gebeurd. Er wordt hier een andere soort kunst gemaakt dan in de Randstad. Meer rauw en meer no-nonsense. Het is vaak wat absurdistisch en men staat hier meer open voor dingen. Typisch Tilburgs en dat vind ik heel tof,” vervolgt Jacqueline. “Het heeft mij wel tien jaar of misschien wel langer gekost, maar nu wil ik echt heel graag blijven. Ik voel mij steeds trotser worden. Dit komt ook doordat we prijzen hebben gewonnen zoals de Ad Vinkenprijs en de Publieksprijs, daardoor voelde ik erkenning. Je wordt gezien en je wordt ondersteund. De manier van kunst die ik graag wil maken, vindt hier een platform.”

Sounding Bodies

Jacqueline voelde steeds meer de drang om haar eigenwijze ideeën een podium te geven. Als celliste-performer en maker van hedendaags muziektheater beweegt zij zich op, tussen en over de grenzen van muziek, dans, theater en beeldende kunst. Cello spelen is voor haar zoeken naar de ziel van het instrument. Een zoektocht naar haar eigen ziel, naar haar gevoel en naar het verhaal dat zij wil overbrengen. Een zoektocht naar de ziel van de makers met wie ze samenwerkt. Dit resulteerde in de oprichting van haar eigen gezelschap en stichting Sounding Bodies in 2011. In 2017 ontving ze financiële ondersteuning waarmee Jacqueline de organisatie kon opbouwen. “Sounding Bodies maakt voorstellingen die een samenzijn van mensen creërt via muziek, waarin we niet elkaars concurrenten zijn, maar met elkaar mee bewegen en samen resoneren. Als je dan ondersteuning hebt vanuit de gemeente en overheid, dan lijkt het of mensen je pas echt zien. En dit is ook een belangrijk signaal voor de politiek. Als je wilt dat mensen trots zijn op kunst en cultuur, laat dan zien dat je het steunt. Dan komt er ook meer geld van buiten naar binnen.” 

Als artistiek leider bij Sounding Bodies bedenkt ze concepten waarmee ze muzikaal emoties overbrengt naar mensen en daardoor ontmoetingen stimuleert. “Muziek brengt verbinding en ik vind het heel belangrijk om rondom muziek ontmoetingen te creëren. Muziek heeft geen oordeel en je hebt er eigenlijk geen taal voor nodig en dat ken ik van mijzelf als kind vroeger. Ik kon mij niet zo goed uiten, de cello was mijn manier om me uit te drukken.”

Creatief Commercieel

Naast Sounding Bodies, werkt Jacqueline ook als ZZP'er aan commerciële opdrachten voor grote bedrijven zoals Philips, Mercedes of Booking.com. “Dan word ik ingevlogen en werk ik mee aan een enorme show voor bijvoorbeeld 7.000 mensen. Ik zorg dan voor een traan of wauw moment. Alles valt dan stil, jij geeft de grote solo en daarna komt het effect er weer in met veel slagwerk en de dansers. Dat zijn mijn ‘Olympische Spelen momenten’. Precies op de timing, nu! en niet anders.”

Maar hoe vindt Jacqueline haar balans? “Ik vind het belangrijk dat je met kunst geld kunt verdienen, daar ben ik verre van vies van. Vaak is dit ook wel een misvatting, dat dat niet zou mogen. Je verdienmodel is natuurlijk erg complex en verschillend. Soms werk je in het theater en dan moet je het doen met de gages die ze hebben. Soms werk je voor bedrijven waar je je commercieel tarief kunt vragen.” Binnen de (commerciële) sector weet men Jacqueline inmiddels wel te vinden. Ze heeft een behoorlijke carrière als celliste performer en staat van diensten opgebouwd. Met Sounding Bodies moet ze weer opnieuw reputatie opbouwen. “Ze kennen je wel als celliste, maar niet als maker. Hoe je zo’n reputatie opbouwt? Dat doe je door kick-ass producten neer te zetten en mensen omver te blazen. Daarnaast geloof ik in samenwerkingen. Ik denk dat als je elkaar op de goede manier vindt en het klopt, dat kunst en het bedrijfsleven mooi kunnen samenwerken. Het is niet zo gemakkelijk om kunst of cultuur te incorporeren in een bedrijf, daar is nog wel een slag te slaan. En ik denk dat een stad als Tilburg zich daar mooi voor leent.”

Buiten haar eigen Domein

Jacqueline kijkt graag buiten haar eigen domein. Zo brengt zij samenwerkingen teweeg met de wetenschap of zorg en welzijn. “Bij mij is iets pas zinvol als je het gelijkwaardig in kunt zetten", vertelt ze. “Ik wil niet slechts instrumenteel worden ingezet en ook niet als therapeut. Ik ben geen muziektherapeut, maar ik geloof wel dat ons concept een enorme impact op mensen heeft en dat horen we ook telkens terug.” Het concept waarover Jacqueline spreekt is de Bach Kliniek. Daar speelt een musicus – een violist, cellist, klavecinist, pianist, organist of accordeonist – de muziek van Johann Sebastian Bach speciaal voor jou en ook echt alléén voor jou!  Ze noemt het de meest intieme muziektheatervoorstelling die ooit gemaakt is. Het is namelijk een voorstelling voor één persoon. Een één-op-één-concert waarin de luisteraar mag vertellen aan welk gevoel het meest behoefte is en Jacqueline speelt vervolgens het deel uit Bachs cellosuites dat daar het beste bij past. 

Voor deze voorstelling heeft Sounding Bodies onderzoek gedaan naar de “muzikale retoriek”, een compositietechniek die in Bachs tijd wijdverbreid was en waar Bach zelf ook veel gebruik van maakte. Wie volgens de principes van de muzikale retorica componeerde wist via zijn muziek gevoelens van rust, energie, liefde of rouw op te roepen. Iedere cellosuite en ieder deel daarbinnen staat voor een specifiek spectrum aan emoties. “Maar het meest bijzondere blijft natuurlijk dat ik dit stuk speciaal voor iemand speel. Een unieke ervaring, een cadeau waarmee je tot in je ziel geraakt zult worden.” Vanwege deze impact werkt ze o.a. samen met ETZ en heeft ze een budget gekregen om dit concept verder te brengen. 

De Bach Kliniek tijdens Corona

Door Corona zijn alle fysieke voorstellingen van de Bach Kliniek stilgelegd. Toch wilde Jacqueline, haar team en de vaste groep muzikanten van de Bach Kliniek wel iets doen. Het werd een online concert. “Toen het idee werd geopperd om dit online te doen, heb ik  er vijf nachten van wakker gelegen want het gaat juist heel erg om contact maken, resoneren en muziek live of ter plekke mee maken. Maar op de manier hoe we het nu doen met de online videos, kun je alsnog dichtbij komen is gebleken”.

Toekomst 

“Er komen zoveel mooie projecten aan en we zijn met zoveel vette dingen bezig", vertelt Jacqueline. “Het enige is dat als de ondersteuning wegvalt, onze plannen niet door kunnen gaan. We hebben veel ideeën en ik heb zoveel zin om alle plannen uit te voeren. Het enige wat we willen doen, is mensen gelukkig maken en daar kunnen deze concepten aan bijdragen. De maatschappij is al zo hectisch, dus het is belangrijk om elkaar en jezelf weer te horen en zien. Een re-set momentje, waar kunst en zeker muziek mooi kunnen aan mee helpen. Verder zou ik graag het kennen en kunnen van de Bach Kliniek aan andere leren. Als een soort opleiding. Dat zou een mooi, nieuw verdienmodel kunnen worden voor muzikanten.”

De gouden tip van Jacqueline 

“Mijn beste tip? Er snoeihard voor gaan. Iedereen zegt altijd je moet je droom volgen, maar weet je het zeker? Het is geen roze wolk. Hoe dichter je bij je droom komt, hoe harder je draken gaan roepen. Als je niks doet, dan gebeurt er niks. Je moet zo geloven in wat je doet, zodat je altijd maar doorgaat. Als je droom maar sterk genoeg is. Soms lijkt 'ie vertrapt, maar het bloeit weer op. Je moet je tanden erin durven zetten en niet meer los laten. En natuurlijk de goede mensen om je heen verzamelen, het niet in je eentje willen doen. Dat is mijn valkuil geweest. Je moet mensen om je heen verzamelen die je vertrouwt en iedereen vertrouwen op zijn of haar kwaliteiten.”