Rozemarijn maakt het in Tilburg

Grafisch ontwerper en ambachtelijk drukker Rozemarijn Oudejans werkt in haar eigen studio (Studio Zeedauw) en op kunstacademie St. Joost in Breda als werkplaatsmeester in de grafische werkplaats. Ze maakt op ambachtelijke wijze drukwerk met oude drukpersen, handmatig met losse letters en in combinatie met digitale technieken. “Ik laat me vaak inspireren door de actualiteit dus er moest natuurlijk ook iets komen over corona. Ik heb raamposters gedrukt met ‘stay the fuck home’ erop. En de kaarten die ik heb gemaakt voor vrienden en familie bleken een succes op Instagram, ik kreeg spontaan bestellingen.” En wat vind ze van Tilburg? “Dat je zo opgenomen wordt in een groep mensen met wie je samen aan de slag gaat, dat heb ik nog nooit eerder zo ervaren. Ook als ondernemer voel ik me hier gesteund. Voor culturele ondernemers heeft Tilburg een goeie vibe. Het is hier nog niet allemaal zo dichtgetimmerd, de stad is nog niet zo ‘af’ als Breda of Den Bosch.”

Analoog, digitaal en een mix daarvan

“Meestal werk ik als grafisch ontwerper digitaal. Dat vind ik prettig en ik zie er de voordelen van in, maar ik werk ook graag analoog, met mijn handen. Dat brengt andere ontwerpen voort dan het digitale werk en het vult elkaar heel goed aan. Zo houd ik het voor mezelf ook interessant. Ik zie zowel de drukpers als de computer als een gereedschap, met beiden kom je tot heel andere ontwerpen. Ik combineer het ook met elkaar: digitale ontwerpen druk ik af op de drukpers, of wat ik gedrukt heb scan ik in en verwerk ik in mijn digitale ontwerpen.”

Serious business

Het ondernemerschap en makerschap is bij Rozemarijn hand in hand gegaan. “Ik ben 20 jaar geleden begonnen met drukken, met een klein persje op een zolderkamer. Maar vanaf het moment dat ik mijn eigen studio had, ben ik mezelf ook echt als ondernemer in de markt gaan zetten. Ik heb daar hulp bij gehad van een coach, dat heeft me ontzettend goed op weg geholpen. Ze heeft me geleerd dat het heel belangrijk is om jezelf serieus te nemen als ondernemer. Ik hoor zo vaak bij ondernemers of kunstenaars dat ze zichzelf tekort doen, hun eigen werk niet op waarde schatten. Als mensen hun onderneming benoemen als ‘een bedrijfje’ kan ik daar niet goed tegen. Waarom gebruik je een verkleinwoord? Je zit daar met je ziel en zaligheid in, steekt er al je tijd en geld in. Wees trots op je bedrijf en zet jezelf ook zodanig in de markt.”

Onthulling en imperfectie

Rozemarijns kick in haar werk? Haar ogen glinsteren als ze vertelt: “Bij drukwerk is er altijd dat moment van onthullen. Je hebt je drukplaat gemaakt, rolt de inkt erop en draait het papier door de pers om af te drukken. Op het moment dat je het papier optilt, zie je eigenlijk pas wat je gemaakt hebt. Ik doe dit nu al mijn halve leven, maar dat onthullingsmoment, die verrassing blijft fijn.” Het onbekende en onverwachte is wat Rozemarijn aanspreekt in het ambachtelijk drukken. “Zelfs al beheers je de techniek dan nog kun je niet alles perfect sturen. Juist die kleine, onverwachte resultaten dwingen mij om los te laten. Ik ben van nature een controlfreak, maar ik vind het fijn dat deze techniek mij helpt imperfecties te omarmen. Want juist de imperfecties maken een werk, uniek en onderscheiden het van digitaal werk."

Rozemarijn en Tilburg

In 2012 kwam Rozemarijn in Tilburg wonen. “Ik ben met veel mensen in contact gekomen, met name toen ik hier met mijn studio begon. Dan zie je dat het kunst- en cultuurwereldje in Tilburg best wel klein is en men elkaar steunt en het contact opzoekt. Dat je zo opgenomen wordt in een groep mensen met wie je samen aan de slag gaat, heb ik nog nooit eerder zo ervaren. Ook als ondernemer voel ik me hier gesteund. Voor culturele ondernemers heeft Tilburg een goede vibe. Het is hier nog niet allemaal zo dichtgetimmerd, de stad is nog niet zo ‘af’ als Breda of Den Bosch. Inwoners, maar ook ondernemers en de gemeente, staan er voor open als je een plan of idee hebt. Ik maak me wel zorgen over hoe het zal gaan met het nieuwe provinciebestuur de komende jaren. De aangekondigde vermindering van kunstsubsidies maakt dat ik me als creatief ondernemer minder gesteund voel. De laatste jaren heeft Brabant goed ingezet op kunst en cultuur en dat begint nu zijn vruchten af te werpen. Vijftien jaar geleden werd er vanuit de Randstad niet op- of omgekeken naar Brabant. Maar nu komen mensen vanuit heel Nederland naar Tilburg en andere Brabantse steden om naar evenementen te gaan, musea te bezoeken of met lokale makers samen te werken. Het zou ontzettend dom en jammer zijn als alles wat de laatste jaren is opgebouwd en de rijkdom die zich nu aan het ontwikkelen is teniet gedaan wordt door het nieuwe provinciale beleid."

Corona

“Afgelopen weken zijn al mijn workshops, cursussen en activiteiten gecanceld vanwege de corona-epidemie, dus ik mis veel inkomsten. Alleen een aantal ontwerpopdrachten loopt nog door. Het geeft me wel wat meer ruimte om eigen werk te maken en door dat te verkopen, komt er toch nog wat binnen. Ik laat me vaak inspireren door de actualiteit dus moest er ook iets komen over corona. Ik heb raamposters gedrukt met ‘stay the fuck home’ erop. Die hingen in no time door heel Tilburg en ik heb ze ook verstuurd naar New York, London en Hamburg. Na een aantal weken begon ik mijn vrienden en familie heel erg te missen en heb ik kaartjes voor ze gedrukt. Die waren op Instagram zo populair, de bestellingen stroomden binnen, ik bleef her-drukken. Verder ben ik aan het voorbereiden hoe ik straks workshops ga geven met de nieuwe maatregelen en de anderhalve meter afstand. Maar eerst ga ik mijn studio nog verhuizen, dus ik ben nu volop aan het inpakken en op de nieuwe locatie bij NS16 aan het klussen en schilderen. Stil zitten kan ik niet.”

Gouden tip van Rozemarijn

“Klanten vinden de producten en diensten in de kunst- en cultuursector soms te duur. Mensen denken dat, omdat je het leuk vindt om te doen, het je hobby is. Maar mijn onderneming is mijn broodwinning en ook in de creatieve sector gelden normale uurtarieven. Dan leg ik uit dat creativiteit een waarde heeft, dat workshops voorbereid en uitgedacht moeten worden, dat mijn werk mijn creatief eigendom is. Wanneer je dit aan klanten uitlegt, snappen ze het meestal wel. Je moet mensen meenemen in je verhaal. Dan begrijpen ze beter wat je toegevoegde waarde is en zijn ze ook bereid een fatsoenlijke prijs voor je werk te betalen.”

Meer makersverhalen