Inconsistentie in groei startups kan worden voorkomen en dit is hoe

Slechts 5% van de Nederlandse startups groeit consistent. Daarmee ontwikkelt 95% zich minder snel dan mogelijk is. Dat is één van de inzichten uit het Startup Development Report 2021*. De onderzoekers pleiten in het rapport voor meer aandacht voor consistente groei op alle aspecten van de bedrijfsvoering: de klantrelatie, de productontwikkeling, het businessmodel en de ontwikkeling van het team.

*Het Startup Development Report is een initiatief van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM), Braventure en Gritd, in samenspraak met de Provincie Noord-Brabant.

Dat is nogal een constatering. We spraken erover met Gert-Jan Vaessen, Manager Brabant Ventures en een van de initiatiefnemers van het rapport. Binnen de BOM is hij dagelijks bezig met ontwikkelen en investeren in relatie tot ondernemen. Zo zoekt hij bijvoorbeeld aansluiting bij andere startup ecosystemen en was vanuit die rol vorige week in Lissabon om data op te halen, contacten te leggen en fondsen te spreken. “Ik wil ze uitnodigen naar Brabant te komen zodat zij mee gaan investeren in het potentieel hier.”

Je succes plannen

Eerst maar eens helder krijgen wat BOM verstaat onder een startup. “Iedereen zal er een eigen betekenis aan geven”, zegt Gert-Jan. “Wij definiëren het als: Een onderneming met een bewezen, repeterende omzet. Je hebt een stuk volume in bewezen omzet in dezelfde doelgroep waarna je kunt schalen. Tot die tijd, waarbij je je business model bewezen hebt, ben je een startup." ZZP'ers worden hier door BOM buiten beschouwing gelaten omdat het verdienmodel vastzit aan de persoon zelf. 

Uit het rapport blijken enkele zaken ten aanzien van het opstarten van ondernemingen, namelijk:

• Inconsistente groei komt in iedere sector voor;
• Groei van het team leidt vaak tot problemen;
• Startups die zich focussen op één product-markt het beter doen dan de rest;
• Geld zoeken om een inconsistente groei te financieren komt voor bij 92% van de vroege fase startups.

Gert-Jan geeft aan die ondernemingen wel te begrijpen want hij is zelf ooit ondernemer geweest. “Je hebt dan een doel voor ogen, wil een onderneming opbouwen vanuit een fantastisch product of idee. Je hebt passie en wil er alles instoppen. In dat proces heeft niet iedere ondernemer een goed plan om het tot een succes te maken. Zo doen ze bijvoorbeeld geen validatie om dat ze zelf erg geloven in hun product of dienst. Je staat ervan versteld hoe vaak dit overgeslagen wordt. Ook groeien via een financiële investering is vaak lastig. Het geld wordt bijvoorbeeld aangewend om in het buitenland een kantoor te openen terwijl ze nog niet zo ver zijn.”

Stap voor stap via Venture building

Dit kun je niemand kwalijk nemen, ze doen het onbewust en met de beste wil, vindt Gert-Jan. De oplossing moet volgens hem worden gezocht in het bewuster maken van de stappen die startende ondernemers moeten doorlopen. Waarbij ze moeten accepteren dat ze gedurende een bepaalde periode alleen maar aan het leren zijn. Weten wie je doelgroep is, of ze bereid zijn iets van je af te nemen. Dat is belangrijk te weten. “In Brabant is er een heel netwerk van partners die bezig zijn met startup ondersteuning, waaronder Tilburg University en Midpoint Brabant. Er zijn rijke programma’s aan het ontstaan die hier de helpende hand in bieden’, vertelt Gert-Jan. “Dat bedoelen we ook met venture building. Eigenlijk is het een naam die we hebben gegeven aan de brede startup strategie in Brabant. Venture building kan ervoor zorgen dat startups consistent doorgroeien.”

Volgens het levensfasen model gaat elke nieuwe onderneming met een innovatief idee, een startup, door 4 levensfasen heen. Elke levensfase kent een aantal mijlpalen. Wil je consistent en succesvol groeien, moet je je richten op de juiste mijlpalen binnen een levensfase. Venture building is de begeleidingsmethodiek voor startups in Brabant waarin wordt gemeten waar een startup staat en op basis daarvan krijgt de startup de juiste begeleiding binnen een partnernetwerk dat alles in huis heeft om je van idee naar scale up te brengen. Gert-Jan: “Omdat we de ondernemingen meenemen in de stappen/fases sla je niets over en ontstaat er een onderneming met een repeterende omzet. En als dat lukt, kun je nadenken over groei naar het buitenland. Het zorgt voor meer fundament, maakt het duurzamer en is een ‘must’ om ervoor te zorgen dat ondernemingen blijven bestaan en de kans hebben zich te ontplooien.” Daarnaast pleit Gert-Jan voor het toevoegen van deze kennis aan het curriculum van kennisinstellingen waar ondernemingen uit voortkomen

Niet iedere onderneming moet gered worden

“Kijk”, legt Gert-Jan uit. “Ons streven is niet om geen enkele onderneming meer onderuit te laten gaan. Dat zou ook niet gezond zijn. We willen wel meer ondernemingen laten doorstromen. Zo is in Midden-Brabant de doorgroei van ondernemingen niet slecht, maar liggen de aantallen laag.  Dus waar we naar kunnen kijken is hoe er meer initiatieven tot wasdom kunnen komen. Waarom de aantallen hier laag liggen weten we niet. We zijn sinds twee jaar data aan het verzamelen, waarin Brabant al voorop loopt op de landelijke datametingen moet ik zeggen. Maar wellicht heeft het te maken met de bedrijvigheid in de regio. In dienstverlenende en financiële industrie of rondom technische universiteiten zie je veel ondernemingen ontstaan. Daar vind veel innovatie plaats, dit is een belangrijke drijver om startende ondernemingen aan te wakkeren. Mindlabs zou een broedplaats kunnen zijn waar je op termijn wel wat meer initiatieven uit kunt verwachten. Er lijken dus randvoorwaarden te zijn, maar we moeten goed meten wat er nu aan de hand is. Vandaar mijn enigszins voorzichtige antwoord, haha.”

Brabant is maar Brabant

In het rapport pleiten de onderzoekers voor een gemeenschappelijke, landelijke aanpak om de snelheid en de efficiency te bevorderen. Waarom? “Nou, Brabant is ook maar Brabant, geeft Gert-Jan aan. “Het heeft te maken met schaalgrootte en kritische massa. Met meer schaalgrootte kunnen we meer programma’s draaien. We kijken nu naar een goede gelaagdheid: wat doe je landelijk, op provinciaal en op regionaal niveau. Ook met de gewenste rolverdeling zijn we nu bezig. Alles rondom broedplaatsen en het faciliteren van de startup moet je echt lokaal doen. Startupondersteuning zou dan weer regionaal of landelijk kunnen. Daarnaast proberen we zoveel mogelijk te meten zodat we vinger op de zere plek kunnen leggen. We meten bijvoorbeeld hoeveel startups er in Tilburg ontstaan. Wat we ook gaan bijhouden is hoe zo’n startup zich ontwikkelt, hoe snel maakt een bedrijf omzet, is het sectorafhankelijk bijvoorbeeld? Dit meten we, samen met partijen als Midpoint, en andere startupondersteuners in Brabant.”

Nieuwe inzichten

Gert-Jan legt uit dat de rol van BOM in dit hele proces die van kartrekker is. Daarnaast leveren ze startupondersteuning voor heel Brabant en financieren veel ondernemingen mee. “Doordat we het hele framework hebben opgezet, leiden we developers op en we stellen programma’s samen waar bijvoorbeeld Tilburg University, Rabobank of Midpoint Brabant ondernemers naartoe kunnen sturen. En we verzamelen data. Deze delen we met iedereen, zoals nu met het rapport. We geloven in de open source gedachte. We zullen nooit specifieke data delen, maar meta data stellen we zoveel mogelijk open. Door naar andere ecosystemen te kijken hoe zij het doen, leer je veel. Dan zie je wat er goed gaat, je haalt er data uit op, kengetallen van andere systemen. Je probeert bijvoorbeeld een stad te vinden die vergelijkbare economische karakteristieken heeft en legt dat over Tilburg heen. Wat valt op? Wat doen ze anders, welke omstandigheden spelen mee. Je haalt er nieuwe inzichten uit.”

Aan de lat

Midden-Brabant moet op zoek naar haar rol in een nieuwe, duurzame economie... Met een betere aansluiting op de Brabantbrede venture strategie is er veel mogelijk, zeker hier. Dat gaf Miriam Dragstra, CCO van de BOM aan in een onderzoek van Rabobank naar de opgaven van Midden-Brabant. Dragstra noemt de market- en investor-readiness programma’s van de BOM als middelen om stappen vooruit te zetten. “We kunnen die programma’s toespitsen op de behoeften van  deelnemers specifiek uit deze regio.” Daarnaast wijst ze op de rol die de kennisinstellingen hebben. “Als digitalisering een thema is, wat je zeker kunt stellen voor deze regio, dan moet je dat juist via de kennisinstellingen koppelen aan ondernemerschap. Maak technologieën open voor nieuwe bedrijvigheid. Zeker als Tilburg werk wil maken van het vasthouden van afgestudeerden, ligt hier een uitgelezen kans.” Het kortgeleden gestarte programma Smart MKB van Midpoint kan hier een rol in spelen. Gert-Jan vult aan: “Rondom Midden-Brabant is het goed om te kijken waar de innovatie zit en wat het doel is van die innovatie. Er wordt hier heel veel kennis gegenereerd, wat gebeurt daarmee? Je ziet ook dat kennis op schappen blijft liggen, zit daar misschien een kans om het naar de markt te brengen? Wellicht zit daar een mogelijkheid. Daar moeten we met elkaar naar kijken.”

“Met alle partners in Brabant staan we aan de lat staan om te zorgen dat er meer doorgroei plaatsvindt. Startups naar Tilburg halen en startups laten ontstaan vergt meer data, onderzoek over hoe het ecosysteem in elkaar zit. We weten het simpelweg nog niet. Dit is een triple helix verantwoordelijkheid. Waarbij we ons moeten afvragen wat ons doel is, wat willen we bereiken? Is er überhaupt behoefte aan veel startups? Een Economic board is typisch een orgaan die hier beschouwend naar kan kijken, ik lever graag een bijdrage om daarin mee te denken”, besluit Gert-Jan.