Meer ruimte voor maatwerk bij uitvoering Participatiewet

15 juli 2021

Tilburg past het beleid rond de participatiewet aan en start verschillende pilots. De gemeente wil meer vanuit vertrouwen werken, met ruimte voor persoonlijke aandacht en maatwerk. Sinds januari 2020 investeert Tilburg in perspectief voor inwoners met een bijstandsuitkering (TiiP). Klantregisseurs ondersteunen hen vanuit vertrouwen, nabijheid en met maatwerk. Deze aanpak laat waardevolle resultaten zien. Tegelijk lopen we tegen knelpunten aan, zowel in de wet als in de uitvoering hiervan. Die knelpunten leiden tot aanpassingen en een aantal pilots (proeven).

Ruimte nemen voor maatwerk

Uit analyse van de knelpunten in de uitvoering en uit gesprekken met bijstandsgerechtigden en een vertegenwoordiging van de sociale advocatuur, blijkt dat er nog ruimte binnen de wet is om ons gemeentelijke beleid aan te passen. Het gaat om de volgende aanpassingen:

het bedrag dat bijstandsgerechtigden mogen ontvangen als gift verhogen we van 1.000 naar 1.200 euro per jaar.
de bijstandsnorm voor ‘echtpaar met een niet-rechthebbende partner’ verhogen we van 50% naar 70% van de norm echtpaar;
de vier weken zoektermijn naar werk of een opleiding verdwijnt voor jongeren. Tot 1 januari 2022 kunnen zij direct een uitkering aanvragen. Daarna kijken we of we dit blijvend in ons beleid kunnen opnemen.

Op basis van signalen van de sociale advocatuur in onze gemeente hebben we bovendien aandacht voor meer maatwerk bij het opvragen van informatie en de beoordeling hiervan. Daarnaast gaan we aan de slag met onze communicatie: hoe kunnen we deze verbeteren en meer op maat maken?

Wethouder Esmah Lahlah (bestaanszekerheid en arbeidsparticipatie): "We willen nog meer in vertrouwen met mensen werken aan hun toekomst en welbevinden. Met meer ruimte voor aandacht en maatwerk en minder druk op controle en handhaving. Daarbij wachten we niet op het versoepelen van de wet, maar passen we zelf ons beleid aan. Dat doen we al door bijvoorbeeld de kostendelersnorm los te laten wanneer iemand tijdelijk bij iemand anders moet inwonen. Ook gebruiken we een verkorte aanvraag wanneer de uitkering kort beëindigd is geweest door werk of detentie."

Start pilots

Op 1 september start de pilot ‘samenwonen op proef’, waarbij mensen tijdelijk kunnen samenwonen zonder dat dit direct gevolgen heeft voor (de hoogte van) hun uitkering. Een stel meldt vooraf dat ze gaan samenwonen en houdt gedurende de proefperiode ieder de eigen woning aan. Als het stel na deze periode besluit om definitief te gaan samenwonen, dan passen we de uitkeringsnorm aan naar de norm ‘echtpaar’.

Daarnaast start een pilot, waarin we het effect en de mogelijkheid tot inzet van een bijverdien- en ontwikkelpremie onderzoeken. De bijverdienpremie is voor inwoners die niet (meteen) fulltime kunnen werken, maar vaak wel parttime. Door deze premie kan iemand die naast de uitkering gaat werken een groter deel van zijn of haar inkomen houden. De premie wordt ingezet naast de reguliere vrijlatingen van inkomsten. Ook zorgen we voor een ‘financiële check’, waardoor we de onzekerheid over de financiële gevolgen na werkaanvaarding zoveel mogelijk wegnemen. De ontwikkelpremie is gericht op het perspectief op een duurzame loopbaan en kan gebruikt worden voor training, scholing of andere ondersteuning die bijdraagt aan het werkbehoud of doorontwikkeling in het werk. Deze premie is voor inwoners die een half jaar volledig zijn uitgestroomd uit de uitkering door werk. De pilot richt zich op de vraag in hoeverre een premie bijdraagt aan (parttime) werkaanvaarding, werkbehoud en het vergroten van (het perspectief op) bestaanszekerheid van inwoners.

Lobby op knelpunten Participatiewet

“De huidige Participatiewet werkt niet goed. Niet als vangnet, maar ook niet als springplank om verder te komen in de maatschappij. De Participatiewet is op onderdelen bovendien dwingend en biedt geen ruimte voor eigen invulling. Dat schuurt soms met onze visie en de uitgangspunten van ons beleid”, aldus wethouder Lahlah: “Hoe kunnen we de beweging van werk naar welbevinden en van wantrouwen naar vertrouwen, koppelen aan de aanpassingen die nodig zijn in de wet- en regelgeving en de organisatie van de bijstand? Aanpassingen die bovenal recht doen aan de ervaringen van onze inwoners en die ik in de gesprekken die we als gemeenten samen met de VNG met het Rijk hebben, kan inbrengen”.