Open uitgeverij universiteit maakt kennis vrij toegankelijk

5 november 2020

Tilburg University-medewerkers hebben een ‘open uitgeverij’ opgericht, omdat ze vinden dat academische kennis behoort tot het publieke domein. Burgers en bedrijven moeten van wetenschap kunnen profiteren. De Open Press TiU is een publicatieplatform voor academische monografieën, essaybundels, tijdschriften en studiemateriaal. De digitale versie van elke nieuwe publicatie wordt direct publiek toegankelijk en kosteloos beschikbaar gesteld voor ieder die geïnteresseerd is.

De Open Press sluit aan bij een bredere ontwikkeling naar ‘open access’. Zowel bij de overheid als binnen de wetenschap groeit het besef dat kennis gemeengoed behoort te zijn. Nu is het nog zo dat veel artikelen en boeken verschijnen bij commerciële wetenschappelijke uitgeverijen, zoals Elsevier. Zij nemen de auteursrechten over en verhandelen universitaire kennis - kennis waar de belastingbetaler in feite al voor heeft betaald. Ook de universiteitsbibliotheken betalen miljoenen per jaar om publicaties van universitaire medewerkers beschikbaar te kunnen stellen voor studenten en academisch personeel. Daar moet verandering in komen, vinden de aanhangers van de open access-beweging.

Publicaties

Met de huidige technologie is het haalbaar geworden om zelf boeken en tijdschriften te maken. Zodoende kunnen universiteiten commerciële partijen ontlopen en open access publiceren. De open uitgeverij publiceert academisch werk en studiemateriaal dat ook interessant kan zijn voor anderen. Zo liet de bekende econoom Sylvester Eijffinger zijn memoires optekenen in de publicatie Wenken van een econoom, waarmee studenten maar ook andere lezers op een laagdrempelige manier een inkijkje krijgen in de wereld van centrale banken. De wetenschappelijke monografie Sensing the Risk, door Anna Berti Suman, is bedoeld voor overheden en bedrijven die inzicht willen krijgen in ‘Citizen Science’. De ‘burgerwetenschap’ raakt steeds meer in zwang en is ook een onderdeel van de wetenschappelijke beweging naar meer openheid: burgers moeten worden betrokken bij het onderzoeksproces. En wie geïnteresseerd is in wat corona ons te denken geeft, kan terecht bij talloze bijdragen door Tilburgse wetenschappers in de bundel The New Common. En ook HR-medewerkers en bedrijfsleiders buiten de universiteit kunnen profiteren van de monografie over Human Resource Management door Brigitte Kroon.

Experiment

Vooralsnog is de uitgeverij een experiment. Daan Rutten, de Open Science Coördinator van Tilburg University en een van de kartrekkers, hoopt echter dat de Open Press een succes wordt en een vaste plek krijgt binnen de Tilburgse universiteit. `De Nederlandse overheid, de Europese Unie en belangrijke onderzoekfinanciers als NWO en KNAW willen snel naar een situatie van volledige Open Access. Een in-house Open Press is onontbeerlijk om dat voor elkaar te krijgen. Boeken open access laten aanbieden door de commerciële partijen kan wel, bijvoorbeeld door het materiaal als het ware vrij te kopen, maar dat is ongelooflijk duur en op de langere termijn onhoudbaar.’

Overigens zijn de boeken van de Open Press niet alleen digitaal beschikbaar. De uitgeverij werkt samen met de Oisterwijkse uitgever Wolf, die de productie en verspreiding op zich neemt en ook papieren versies aanbiedt tegen redelijke prijzen.