Andrew maakt het in Tilburg

In de loop der jaren heeft professioneel danser en internationaal balletmeester Andrew Greenwood aan den lijve ondervonden welke momenten van strijd, groei, volwassenheid en glorie samenkomen als men zich bezig houdt met dansen, of dat nu professioneel is of puur als hobby. Hij stopt tegenwoordig dan ook al zijn tijd in zijn Stichting Switch2Move waarmee hij het leven van mensen met een chronische lichamelijke of geestelijke beperking via dans verbetert. "Ik heb een groot deel van mijn werk gewijd aan de gezondheid van dansers (blessurepreventie & revalidatie) en begeleiding geboden bij de manier waarop dansers hun persoonlijk welzijn kunnen verbeteren, zowel lichamelijk als geestelijk. Dat legde de basis voor de kennis en hielp mij te komen bij waar ik nu ben. Om tevens te ontdekken dat niet alleen Dans gezondheid nodig heeft, maar dat Gezondheid ook dans nodig heeft."

Klassiek ballet

Bij het voorbereiden van het gesprek met maker, danser, meester en leraar Andrew Greenwood, kon ik niet anders dan denken aan het verhaal van Billy Elliot. Althans, zijn kennismaking met dans. Ook Greenwood is Brits (Londen) en had dansen niet bovenaan zijn favorietenlijstje staan. In het begin dan. Greenwood: “Ik werd op verschillende activiteiten gezet, van voetbal tot rugby en cricket. Maar ik vond het allemaal niks. Tot mijn oma voorstelde om me op dansles te doen: toen zat ik opeens in een hele vriendelijke omgeving, met allemaal meisjes in roze om me heen! Van daaruit begon ik de fysieke uitdaging leuk te vinden. Ik werd verliefd op die mooie, persoonlijke competitie met mezelf.” 

Het grootste deel van zijn werkleven is Greenwood een klassiek balletdanser. "Ik merkte al vroeg in mijn leven dat er geen taalbarrière is in dans, dus dat heb ik misbruikt om veel te reizen, te leren over culturen. Later werd ik dansleraar en internationaal dansmeester. Deze functie bracht me o.a. naar Afrika, Indonesie en het destijds in oorlog zijnde Servië. Daar ontmoette ik veel dansers die dansten om de liefde voor het dansen. Onbewust nam ik dit mee." Als het einde van zijn eigen danscarrière nadert, speciailiseert Greenwood zich in de fysieke en mentale welzijn van dansers. Zijn ervaring neemt hij mee naar Tilburg waar hij gaat werken bij Danshuis Station Zuid.

Mr. Parkinson

Even later werd bij de artistiek directeur van dit Danshuis (op 37-jarige leeftijd) de diagnose Parkinson gesteld. "Hij was teleurgesteld over de mogelijkheden in de fysieke training als Parkinsonpatiënt en vroeg hij mij om hem te begeleiden naar de studio. Het is niet gemakkelijk om te accepteren dat je niet kan genezen. Dus heb ik de lichten uit gedaan. Ik bleef tegen hem praten en liet de muziek spelen, en ik noemde hem een danser. Toen het licht weer aan ging, stond daar een man heen en weer te springen. Hij was voor even geen Mr. Parkinson meer.” Dit moedigde Greenwood aan om verder te gaan, om het leven van mensen te veranderen via dans en beweging.

Samen met 'Mr. Parkinson' ontwikkelde Greenwood een bewegingsprogramma voor mensen met Parkinson, gebaseerd op trainingen bij de Mark Morris Dance Group en de Brooklyn Parkinson Group uit New York. Door zijn werk doet Greenwood steeds meer kennis op, en breidt hij de technieken uit die hij tot dan toe intuïtief heeft ingezet. “De sleutel was dat ik het woord Parkinson niet noemde en dat ik geen sympathie voor ze had. Ik ben namelijk gewend aan pijn, aan doorzetten. Natuurlijk wil ik ze een gezonde klas geven, maar alle dansers hebben pijntjes, blessures en frustraties.” De laatste zeven jaar gebruikt Greenwood dans als middel om mensen met Parkinson, dementie, autistische kinderen en hun ouders te helpen. Hij vertelt: “Mensen met MS of Parkinson kunnen op dezelfde manier genieten van hun lichaam als dansers. Meer zelfs. Zij weten echt wat de waarde van tijd is. Dat is het mooie en inspirerende. Zij hebben me geleerd dat je zelf de architect bent van je bestaan.”

Kunst op recept

In 2016 zet Greenwood een eigen Stichting op, Switch2Move. Als maker van Swicth2Move is hij dagelijks bezig met het verbeteren van het leven van mensen met een chronische lichamelijke of geestelijke beperking via dans. Greenwood: "Ik werk niet alleen met kunst om de kunst. Dat is erg belangrijk en we moeten allemaal creatief bezig zijn, maar in dit vakgebied moet je het combineren met wetenschap omdat de drempel voor iemand met Parkinson of dementie om 'gewoon te dansen' erg hoog is. Als je een dokter of medisch specialist hebt die begrijpt wat je doet, en mijn dansklas aanbeveelt, zijn mensen meer enthousiast en relaxt om te gaan." De programma’s van Switch2Move zijn gebaseerd op muziek, beweging en visualiteit vanuit een holistisch perspectief en Greenwood werkt hierin samen met het Catharina ziekenhuis in Eindhoven, het ETZ in Tilburg, Applied Science Universiteit in Eindhoven, VU Amsterdam en de R&D Universiteit in Ljubljana. 

De creatieve gezondheidsprogramma's zijn ook een manier om kunst op recept aan te kunnen bieden. "Dat is erg belangrijk vanuit het economisch perspectief. Iemand in een verzorgingstehuis stoppen kost 75.000 euro. Als je een dansles organiseert voor 15 mensen en dat 100 keer kost dat 60.000 euro. Kunst is tegenwoordig haast een dilemma: is het het waard? Jazeker, en op deze manier kunnen we beleidsmakers laten begrijpen dat kunst een valide plek heeft in de maatschappij. Er is veel ruimte voor kunst en creativiteit in de zorg, het gaat niet om moeder Theresa spelen, je moet juist enorm creatief zijn. We zijn relevant als makers. Maar dat moeten we aantonen."

Maestro Greenwood

Heeft Greenwood in al die jaren een belangrijke les geleerd vraag ik me af. "Je moet voorkomen dat je teveel zelfgericht bent als artiest", legt Greenwood uit. "Je wordt geleerd dat je speciaal bent, dat je mening ertoe doet, dat je deze mag uiten. Als je exotisch genoeg bent om speciaal te kunnen zijn ga je een verkeerde weg op. Dat maakt je narcistisch. Ik was zo in mezelf gekeerd, gewend om in de spotlight te staan. Ik was Maestro Greenwood. Toen ik stopte met dansen realiseerde ik me dit. En dat zorgde voor een verandering in mezelf en mijn manier van werken. Door het werken met mensen die ziek zijn, besefte ik me dit nog eens meer. Dansen en zingen zijn een van de meest belichaamde, fysieke kunstvormen, het is je lichaam waarmee je werkt. De westerse maatschappij heeft de geest en het lichaam gescheiden, dans brengt het weer in balans. Dus in plaats van puur esthetisch, is dans ook bedoeld om onszelf intrinsiek te motiveren en om weer in contact te komen met je lichaam en ziel."

Creatie en Corona

Op de vraag hoe hij de relatie ziet tussen makers en ondernemers zegt Greenwood: "Beiden kunnen zich goed aanpassen. We moeten aanpassen aan politiek, economie, trends, en de sleutel hierin is dat we relevantie creëren. Kijk maar naar corona. Ik geloof dat als je er tijdens corona niet was, niet relevant was, dat je dat erna ook niet bent. Er moet een mix zijn van relevantie en creatie. Om relevant te zijn moet je goed geïnformeerd zijn. Niet in een bubbel zitten, maar naar buiten treden en je bewust zijn van wat er aan de hand is, in positieve en negatieve zin. Door corona is er een sprong van 10 jaar vooruitgemaakt in de tijd. Innovatie in creativiteit, het maakt bewust, zorgt dat je je moet aanpassen. Het laat op een eerlijke manier zien wie geinformeerd is, wie bereid is te veranderen en wie niet."

Tilburg

Wat ik leuk vind aan Tilburg is dat het plat georganiseerd is, het is makkelijk met mensen te praten, je kunt praten met Marcelle Hendrickx, je kunt de Lochal vragen om er te filmen. Er is ruimte voor verbetering, op een goede manier. We willen op de kaart staan en dat is goed. Als je te comfortabel bent, stagneert het. Als je jezelf opnieuw uitvindt, op zoek bent naar een nieuwe identiteit, creëert het een platform voor innovatie en samenwerking.

Toekomst 

"Ik werk naar een goed begrijpbaar onderwijsplatform, zowel virtueel als live. Daarnaast wil ik een creative wellness center waar je een art center hebt voor innovatie en ontwikkeling maar ook waar je kunstvormen kunt gebruiken om mensen te helpen. Hoe ver ik ben in dit proces? Gemeente Tilburg is erg enthousiast, omdat kunst een vraagstuk is tegenwoordig en artiesten op deze manier kunnen laten zien hoe belangrijk en gezond kunst is voor de mens. Het wordt extra relevant vanwege de vergrijzing en het feit dat mensen steeds langer thuis moeten blijven wonen. Het is dus van belang dat mensen zelf kunnen werken met hun lichaam en geest zonder zich een patiënt te voelen of zwak. We willen op een positieve manier eraan bijdragen dat mensen langer gezond thuis kunnen wonen."

Gouden tip

"Be brave, en onderzoekend. Stigma’s en de maatschappij kunnen ons snel in een hokje plaatsen. Je moet moedig zijn om dit naast je neer te leggen. Daarnaast is kunst een proces, je moet blijven onderzoeken."

Ik kan alleen maar denken; "Dance Billy, dance".