Vier architecten bundelen krachten voor ijzersterke toekomstvisie

Tilburg is een stad van Samenmakers. Maar wat levert samenwerken buiten de bedrijfsmuren nu precies op? We vroegen het aan architecten Vincent van Heesch (studio] [space), Bram van de Sanden (Buro013), Lex Hildenbrant (Hildenbrant Architecture & Drawings) en landschapsontwerper Nout Sterk (Studio REDD). Samen kwamen zij met de Gouden Doos: een visie voor het logistieke landschap van de toekomst. Dat deden ze in het kader van designchallenge ‘Out of the Box’, uitgeschreven door CAST, Vereniging Deltametropool en Kunstloc Brabant.

Stel je voor: je rijdt over - pak ‘m beet - een jaartje of 15 over de A58 richting Eindhoven. Ter hoogte van het ETZ Elisabeth ziekenhuis, aan de andere kant van de snelweg, zie je een enorme gouden doos. Het is een soort flat, waarin verschillende logistieke bedrijven op elkaar gestapeld zijn - van aanvoer, opslag tot en met verspreiding. Vrachtwagens en - schepen rijden en varen zó het gebouw in. Hyperefficiënt en tégen verrommeling van het landschap. Dit mooie staaltje futuristisch bouwen is hét bedrijventerrein van de toekomst. Of dat zou het kunnen zijn. Hoe bedenk je zoiets? Drie Tilburgse architecten en één Eindhovense architect deden het samen. Bram: “Als je deelt, dan win je. Door onze krachten te bundelen, kwamen we met een ijzersterk plan. Dat was ons alleen niet gelukt.”

Out of the Box

“Het logistieke landschap is superactueel. Onder andere omdat Tilburg-Waalwijk twee jaar op rij tot logistieke hotspot is benoemd”, legt programmacoördinator Sophie Stravens uit. Ze werkt bij CAST (Centrum voor Architectuur en Stedenbouw Tilburg en omstreken), initiatiefnemer van de challenge ‘Out of the Box’. “We hebben nú prikkelende, innovatieve ideeën nodig om het gesprek over de ‘verdozing’ van het landschap te kantelen. Het moet anders. De vraag is alleen hoe.”

Het team van Vincent, Nout, Lex en Bram werd geselecteerd voor de challenge. Bram: “Eigenlijk hádden we al het idee om hier samen iets mee te doen. In kranten ging het vaak over verdozing en verrommeling van het landschap. Ik zei tegen Vincent: ‘Wij moeten hier toch iets van kunnen vinden?’” Vincent, lachend: “En toen kwam die oproep van CAST. Hoefden we niet lang over na te denken natuurlijk.”

Eén van de voorwaarden om aan de challenge mee te doen, was dat ontwerpers zich verenigden in (multidisciplinaire) teams van drie of vier leden. Waarom eigenlijk? Sophie: “Door in teamverband met elkaar in gesprek te gaan, ben je automatisch kritischer. Uitwisseling van visies leidt tot discussie, het maakt een plan of idee scherper. Uiteindelijk levert dat betere ontwerpen op.” Plus, vult ze aan, iedere architect heeft zijn eigen achtergrond en expertise. “Die gebundelde kennis, samen met de inhoudelijke achtergrond van de opgave waarmee wij de teams voedden tijdens drie expertmeetings, geeft de uiteindelijke visie een brede scope.” Dat maakt het beter voorstelbaar voor de verschillende belanghebbenden in dit verhaal. Deze challenge moet immers bijdragen aan een verder gesprek over dit onderwerp. “Niet alleen met architecten en ontwerpers, maar juist ook met de gemeente, met logistieke bedrijven en met de consument. Iedereen heeft hier een belang bij”, zegt Sophie.

Doorpakken

“Als je samen aan zo’n visie werkt moet je soms water bij de wijn doen”, vindt Vincent. “Nu dit concept er eenmaal ligt, klopt het gewoon. We staan er allevier volledig achter.” Door regelmatig te brainstormen, visies te delen en uit te wisselen bracht het team alle ideeën terug tot één plan. “De scope hielden we bewust breed: we wilden zoveel mogelijk van de kennis en input van onze teamleden meenemen”, legt Lex uit. Dat is belangrijk, vinden de vier architecten, omdat je vanuit jezelf of vanuit je eigen bureau toch sneller in een bepaalde richting denkt. Die tunnelvisie omzeil je juist door de samenwerking buiten de muren van je eigen bedrijf te zoeken. Lex: “En daarna is het puzzelen. Wat past wel, wat past niet? Waar vinden we elkaar?”

Hoe gaat het nu verder? “Het plan moet prikkelen. Het is geen eindsituatie, maar een startpunt. Om met anderen verder te praten over hoe het in de toekomst verder zou moeten met ons logistieke landschap”, zegt Nout over het ontwerp dat er nu ligt. En dat lukt. Verschillende geïnteresseerden dienden zich al bij de architecten aan: een projectontwikkelaar, de TU Delft, een student architectuur die graag afstudeert op dit ontwerp en ook de provincie Utrecht. “We hebben een tijdje terug een digitale presentatie over de Gouden Doos gehouden en daar was iemand van de provincie bij”, vertelt Vincent. “Niet lang daarna werden we door hem gevraagd om als team mee te werken aan een onderzoek naar intensivering van bestaande bedrijventerreinen. Heel tof vinden we dat. Voor mijn gevoel zijn we pas net begonnen. Ons voorstel krijgt al best wat aandacht in de media. We moeten dit momentum nu vasthouden. Doorpakken.”

--------------------------

Het komende jaar blijft het Logistieke Landschap bij CAST op de agenda staan. De vier ontwerpuitkomsten van de design challenge worden tijdens een expositie later dit jaar tentoongesteld. Ook organiseert CAST in het najaar een publiek debat over het logistieke landschap van de toekomst.

Vincent van Heesch is eigenaar en oprichter van studio] [space. Hij is gespecialiseerd in conceptontwikkeling en ontwerp. Bram van de Sanden is eigenaar en oprichter van Buro013. Hij voelt zich sterk betrokken bij de stad en de omgeving, niet voor niets is het kengetal in de bureau naam verwerkt. Nout Sterk is landschapsontwerper bij Studio REDD. Dit bureau richt zich op tuin- en landschapsontwerp voor zowel de particuliere als de zakelijke markt. Lex Hildenbrant is zelfstandig ondernemer. Hij is met name gespecialiseerd in het verbeelden van ideeën en ontwerpen. Daarbij werkt hij met verschillende disciplines in de creatieve sector samen.