Spoorzone Tilburg: een prachtige erfenis

In de Tilburgse Spoorzone gebeurt iets heel bijzonders. Op de plek die meer dan een eeuw lang een werkplaats was van de Nederlandse Spoorwegen ontstaat een compleet nieuw stadsdeel. Sinds in 2010 de hekken rond de voormalige NS-Werkplaats zijn verwijderd, heeft Tilburg ‘zijn Spoorzone’ ontdekt, ontwikkeld én omarmd. Het begon met pionieren en kwartier maken. Maar al snel brak de periode aan van doordacht en doortastend ontwikkelen. Met succes: in de Spoorzone wordt gebouwd, en al volop gewoond en gewerkt.

Leidend in de ontwikkeling van het gebied is het Koersdocument, met stedenbouwkundige uitgangspunten. De details zijn nog niet ingevuld. Daardoor is er nog ruimte voor ontwikkeling. Over deze ontwikkelingen spraken we met Joep Frenken, projectleider gebiedsontwikkeling en vanaf 2000 fulltime betrokken bij Spoorzone Tilburg. En we spraken ook Anouk Thijssen, sinds 2017 betrokken als programmamanager Spoorzone. Ze bewaakt de samenhang in het openbaar gebied, vastgoedprojecten en beheer. In dit artikel gaan we in op de ambities, visie en doel van het gebied. 

Sprong over het spoor

Joep vertelt: “De Tilburgse Spoorzone bevindt zich middenin een transitie, waarbij het gebied in stappen uitgroeit tot een vitaal stadsdeel, een gebied met een eigen identiteit, maar wel verweven met de rest van Tilburg. Het wordt, en is , een organisch en logisch onderdeel van de stad. Waarbij ze de positie inneemt van een nieuw, complementair deel van het centrum. Met een ander profiel en een ander aanbod.” Anouk vult aan: “Met de Spoorzone maakt het stadscentrum de sprong over het spoor. Beter gezegd: er onderdoor, via de Willem II-passage en de stationspassage. De Spoorzone wordt letterlijk met de binnenstad verbonden en klinkt de stad ten noorden en ten zuiden van het spoor aan elkaar vast.”

Economische dragers

Tilburg kent twee belangrijke economische dragers wanneer het gaat om duurzame concurrentiekracht: smart industries en kennis & creativiteit. “Spoorzone Tilburg wordt gezien als een strategische plek voor kennis & creativiteit”, legt Anouk uit. “Kennis & creativiteit zijn voor de moderne economie bepalend en de kennisinfrastructuur is in Tilburg uitstekend. De stad heeft een krachtig profiel opgebouwd in het vinden van slimme oplossingen (in proces, organisatie en toepassing van technologieën) voor maatschappelijke vraagstukken.”

Het gebied Spoorzone Tilburg biedt een belangrijk kenniscluster, commerciële bedrijvigheid, ondernemerschap en vrijetijdsbesteding. Een goede bereikbaarheid voor alle modaliteiten is een vereiste, waaronder het station en spoor. Door het gebied verder te ontwikkelen wordt het aantal bewoners, bedrijven, bezoekers vergroot. Kenniswerkers en creatief talent worden verbonden aan de stad.

Plan-t - multi tenant kantoorgebouw pal naast het station in Tilburg

Kansrijke plek

“De Spoorzone is een kansrijke plek voor kennis en onderwijs waarbij kruisbestuivingen met bedrijven worden gelegd”, geeft Joep aan. “In het bijzonder is de Spoorzone een omgeving die uitnodigt tot ontmoeting en uitwisseling van ideeën, talent en expertise waarbij de kwaliteiten van het cultuurhistorisch erfgoed essentieel zijn. Daarnaast is het een levendig en gemengd gebied met horeca, vrijetijdsvoorzieningen, cultuur en evenementen. Een groene omgeving en levendige ontmoetingsplekken maken daar ook onderdeel van uit.”

Dynamische mix

Het bedrijfsleven, het hoger onderwijs en ondernemerschap vormen samen de motor voor de economische dynamiek. De roep om hoger opgeleiden groeit, de vorm van werken verandert. Dit vraagt plekken waar zowel ruimte is voor kleinschaligheid (inclusief start-ups) als voor groeiende en middelgrote bedrijven. Joep: “Spoorzone Tilburg heeft door het industriële karakter, de betaalbare ruimtes en de levendige mix een bijzondere betekenis voor de stedelijke kenniseconomie. Van ‘placemaking-locatie’(Placemaking is het verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte en het leven van de mensen die er gebruik van maken, red.) groeit het gebied nu uit tot een volwaardig economisch brandpunt, met bedrijvigheid op het gebied van data en digitalisering en met de fysieke komst van onderwijsinstellingen.”

Slim ondernemerschap

“De Spoorzone heeft in korte tijd een cruciale positie verworven als bijzonder plek voor cultuur en creativiteit. De ambitie van de stad is nu om uitnodigend te zijn voor bijzondere concepten en functies, met slim ondernemerschap voorop,”geeft Anouk aan. Met het doel kennis en bedrijvigheid samen te brengen, biedt het compacte gebied een omgeving die slimme bedrijven, ondernemers en talenten verwelkomt, hen aanmoedigt om sociaal innovatief te denken en de middelen biedt om hun creatieve ideeën tot leven te brengen. Dat dit al gebeurt, zie je aan initiatieven als The Tailors, een samenwerkingsverband tussen zes bedrijven, allen gericht op data en digitalisering, met een ‘clubhouse’ in Spoorzone Tilburg. Ook de komst van Mindlabs bevordert de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven in het gebied.

Kortom, Spoorzone Tilburg is een plek waar stedelijk wonen en stedelijke economische activiteiten amengaan met onderwijs, cultuur, horeca en voorzieningen. Het industriële erfgoed vormt het decor voor een nieuwe stedelijkheid. In het volgende artikel gaan we dieper in op de rol van Spoorzone Tilburg in de vergroening van de stad en de huidige stand van zaken ten aanzien van de bouwwerkzaamheden in het gebied.

Nieuws Spoorzone