Gastblog Sander van Bussel

Maandelijks geven we de pen aan een inwoner van de stad. Hoe ziet hij of zij kunst en cultuur? Wat betekent dit voor hem of haar. En, als er een keuze kan worden gemaakt, waar neemt hij/zij de lezer dan mee naartoe? De maandelijkse blog 'Meemakers' laat zien wat kunst en cultuur doet voor de maatschappij, maar laat vooral zien wat een specifieke voorstelling, expositie of kunststuk betekent voor de schrijver van de blog. Dit keer kreeg Sander van Bussel de pen. Sander is kunstenaar, de man achter het wereldwijde Human Rights Tattoo, dat de rechten van de mens tatoeëert op 6773 individuen. Ook is hij artistiek leider van sociaal kunstenaarsinitiatief Tilburg Cowboys en curator van Kaapstad, een driedaagse culturele overname van de Tilburgse binnenstad. 

Niet terug naar een provincie van aardappel etende knoesten 

Damn, wat had ik in deze gastblog graag vooruitgeblikt naar Kaapstad2020, hoe de binnenstad wordt overgenomen door kunstenaars, bruisend van de creativiteit. Makers die laten je opnieuw naar laten kijken naar dat wat normaal geworden was. Makers die de regels bevragen, die nieuwe mogelijkheden scheppen, die je verwonderen, en die luikjes in je hoofd openen. Makers die je een nieuwe openbare ruimte laten ervaren vol onverwachte mogelijkheden. Makers die een nieuw post-corona tijdperk starten met een frisse blik op ruimte en samenleven. Het moet helaas wachten. Kaapstad 2020 gaat definitief niet door en dat doet me pijn. Net nu de wereld weer voorzichtig opengaat voor het nieuwe, waarin we met zijn allen moeten zoeken naar mogelijkheden.

Damn, wat had ik graag geschreven over een provincie die de kracht van cultuur omarmt om ruimte te scheppen voor nieuwe inzichten. Nu we alle creativiteit ervoor nodig hebben, besluit de provincie Noord-Brabant om een ‘nieuwe normaal’ zonder cultuur te dicteren; terug naar een provincie van aardappel etende knoesten, angstig voor het onbekende. Gatver, ik vind het bekende juist benauwend en doodeng. 

Ik heb sowieso grote moeilijkheden met het woord normaal. Normaal werkt het uitzonderlijke tegen. We snakken juist naar het uitzonderlijke, de verbeelding, interactie, openheid en ruimte en niet naar een provincie waarin de grootste bek dicteert.

We hebben zo goed kunnen voelen hoe deprimerend en kaal het leven is zonder concerten, musea, culturele evenementen en voorstellingen. Ik kan en wil daar niet aan wennen. Maanden van cultureel vasten mogen niet stilzwijgend verlengd worden. De culturele sector bestaat voornamelijk uit uitzonderlijke geesten, die zo prachtig divers is dat hij zich slecht weet te verenigen. Kunstenaars die geen grote bek opzetten, uit bescheidenheid, omdat we al te vaak zijn weggezet als hobbyisten, als subsidiegraaiers. Die niet in één keer kunnen omvallen als de KLM, maar als individuen stilletjes wegkwijnen. 

De corona crisis was al loodzwaar voor de cultuur, waarin veel zzp’ers hun schamele inkomsten volledig zagen verdampen, en waar de mogelijkheden om iets van schoonheid en betekenis toe te voegen gereguleerd worden door 1,5 meter normen. 

Deze crisis wordt wereldwijd op grote schaal misbruikt door politici die hun kans zien om grote veranderingen door te voeren.  Die de noodzaak van nieuwe regels aangrijpen om hun norm als de nieuwe normaal te dicteren, gebruik makend van angst en onzekerheid om vrijheden te beperken. De vrijheid om deel te nemen aan het culturele leven, om te genieten van kunst, is verankerd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Het is mede een taak van de overheid om dat mogelijk te maken, net als het recht om onderwijs en zorg te genieten.

De aangekondigde bezuinigingen op cultuur van de provincie zijn alleen daarom al verbijsterend, ze snoeien weer aan de wortels, en deze keer van het culturele leven. Het is roofbouw op de vruchtbaarheid, en stuurt aan op een dorre vlakte, waarin niets meer tot bloei kan komen, waarin niets te genieten valt. Het is schrijnend dat deze provincie de ambitie had om culturele hoofdstad van Europa te worden. Lekker, vrije tijd, waarin elke mogelijkheid tot uitzonderlijkheid en culturele bloei weggesnoeid wordt, het smaakt naar droge aardappelen met reuzel, ontdaan van kleur en smaak. 

Damn, van nature ben ik hoopvol, a prisoner of hope, maar zelden werd het me zo moeilijk gemaakt om positief te blijven. Laat het niet gebeuren! Laat Tilburg een stad van makers blijven, waar makers kansen krijgen, en waar we de kunst van het samenleven tot bloei kunnen brengen! 

Aftermovie Kaapstad 2019

Meer gastblogs