Mindlabs & Tilburg University: Kennis toepassen in de praktijk

Voor Silicon Valley stap je niet meer in het vliegtuig, maar land je gewoon om de hoek. Spoorzone Tilburg biedt namelijk alle ruimte aan visionairs, de kenners van de toekomst. Met de komst van MindLabs verbinden nog meer ondernemers, onderwijsinstellingen, wetenschappers en bedrijven zich aan het gebied. Vice-rector magnificus Jantine Schuit is bestuurslid van MindLabs en ziet veel kansen die het ecosysteem van MindLabs biedt: "De verbinding die hier wordt gelegd tussen beroepsonderwijs (MBO en HBO) en wetenschappelijk onderwijs, en met organisaties die vragen hebben over human-centered AI, is een kans om de kennis van onze universiteit toe te passen in de praktijk."

Jantine is lid van het College van Bestuur en Vice Rector Magnificus van Tilburg University. Daarnaast zit ze in het bestuur van MindLabs. Dat is trouwens niet de enige link met Spoorzone Tilburg: de nieuwste opleiding van de universiteit - de bachelor entrepreneurship - is onlangs ook neergestreken in het innovatieve gebied. Jantine: "We vinden het belangrijk om als universiteit een directe verbinding met de Spoorzone te hebben. Studenten van deze opleiding profiteren van zo'n ecosysteem waar bedrijven, opleidingen en start-ups hun kennis en kunde delen." We spreken haar over een van de belangrijke aandachtspunten van MindLabs: de toekomst van zorg en gezondheid.

Tilburg heeft een interessant ecosysteem om al deze ontwikkelingen vorm te geven

Tilburg is - mede dankzij de hoog aangeschreven opleidingen van Tilburg University op dit vlak - een data science en artificial intelligence hotspot geworden. Door MindLabs mede te faciliteren, hoopt Tilburg University deze ontwikkeling nog verder te versnellen. Jantine: “Tilburg is nog veel te bescheiden. Het mag duidelijker worden voor iedereen waar we voor staan.” Met een glimlach vervolgt ze: “Voor mij als noorderling is dat soms nog wennen, die bescheidenheid. We mogen vaker ons nek uitsteken, wat mij betreft.”

De universiteit hoopt via MindLabs ook het bedrijfsleven steviger aan zich te verbinden, door samen met hen te werken aan mens-machine interactie. Ook wil de universiteit zich meer verbinden aan het bedrijfsleven in de vorm van post-academisch onderwijs, bijvoorbeeld op het vlak van digitalisering. En op het gebied van gezamenlijk onderzoek, zoals dat nu ook al met het ETZ gebeurt. “MindLabs is een ecosysteem, een katalysator, die de verschillende partijen bij elkaar brengt en inspireert. En we geven toegang tot kennis en apparatuur om daadwerkelijk aan de slag te gaan.” Onderzoekers versterken en verbreden zo hun discipline, ondernemers krijgen hulp bij vragen over kansen die ze nog laten liggen of processen die ze efficiënter in kunnen richten. “Uiteindelijk wordt iedereen sterker van zo’n samenwerking. Daar ligt wat mij betreft de toekomst.”

De wetenschap helpt de gezondheidskloof verkleinen

“Iedereen wil gezond zijn, ook mensen die minder gezonde keuzes maken. Dat is vaak eerder een kwestie van niet weten of niet kunnen, dan van niet willen.” Het experiment van de Tilburgse wethouder Esmah Lahlah - die een maand lang vrijwillig op bijstandsniveau leefde - laat dat mooi zien. Op de dagen dat haar kinderen niet bij haar waren, dineerde de wethouder noodgedwongen met een zak paprikachips. Jantine: “Energierijke producten zijn vaak goedkoop, maar niet zo gezond. Als je met weinig geld moet rondkomen, is het logisch dat je daarvoor kiest. Maar het zorgt er wel voor dat mensen met een kleine portemonnee ongezonder leven dan mensen met meer geld. Die gezondheidskloof moeten we de komende jaren verder verkleinen. Daar ligt een rol voor beleidsmakers, maar ook voor de wetenschap.”

We hebben steeds meer data, wat weer een veelheid aan onderzoeksmogelijkheden op het gebied van gezond gedrag met zich meebrengt. Wil je die data effectief ten dienste van de mens inzetten, dan is kennis óver die mens en zijn gedrag onmisbaar. Aan een mooie dataset en top-of-the-bill technieken heb je niets, duidt Jantine, wanneer je de context van een probleem of vraagstuk niet kent. “De problemen waar mensen in hun dagelijks leven mee kampen, zijn vaak niet technisch van aard. Dat is waar wij onze studenten en onderzoekers voor opleiden. We vinden het van groot belang dat ze vanuit hun kennis over mens, gedrag en maatschappij de juiste vragen stellen. En vervolgens ook weten hoe ze daar data science voor in kunnen zetten.” De komende jaren wordt die noodzaak, met de groeiende hoeveelheid data, alleen maar groter. “Speerpunt in het strategische plan van Tilburg University ‘Weaving Minds and Characters’  is het opleiden van digitaal vaardige mensen met een kritische blik op mens en maatschappij. Die niet alleen kennis ontwikkelen, maar ook toepassen. Bijvoorbeeld om de gezondheidskloof die er nu nog bestaat de komende jaren verder te verkleinen.”

Door vragen uit de maatschappij op te halen, kunnen we met onze kennis bijdragen

Vergeet de wetenschapper die achter zijn bureau verzint wat relevant is, maar zie een onderzoeker die schouder aan schouder samenwerkt met de mensen die bij de resultaten gebaat zijn. Dát is hoe je als onderzoeksinstituut impact maakt. Tilburg University werkt in het programma We Care samen met het Elisabeth Tweesteden Ziekenhuis (ETZ) in Tilburg. Er is jaarlijks €500.000 beschikbaar voor onderzoeksprojecten die artsen van het ziekenhuis en onderzoekers van de universiteit samen oppakken. Jantine wijst ook op Tranzo - de academische werkplaats van Tilburg University waarin kennis van wetenschappers, zorgverleners en patiënten in onderzoek naar zorg en welzijn wordt gebundeld. “Er gebeuren al mooie dingen op het gebied van onder meer Alzheimer en E-health. Dit soort samenwerkingen blijven we de komende jaren stimuleren.”

“In 2027 bestaat onze universiteit honderd jaar. De vraag die we ons de afgelopen jaren hebben gesteld is: hoe stomen we ons klaar voor het volgende centennium? De conclusie is dat we aan de slag moeten met de problemen in onze omgeving. Dat geldt voor gezondheid, maar ook voor vraagstukken op het gebied van bijvoorbeeld arbeidsmarkt en de energietransitie.” Verderop in dit centennium stappen we een ziekenhuis binnen, het is 2037. In plaats van dat we als patiënt een onderzoeks- en behandeltraject ondergaan, neemt de arts ons als gelijke mee in de beslissingen die moeten worden genomen. Van het stellen van de diagnose tot en met het kiezen voor een op maat gesneden behandeltraject. Jantine: “Bestaand medisch onderzoek is vaak gebaseerd op blanke mannen van middelbare leeftijd. Maar wat is er nodig voor vrouwen, voor mensen met een andere etnische achtergrond of voor jongeren? Doordat er steeds meer data beschikbaar komt, is de stap naar gepersonaliseerde zorg mogelijk.”

Om tot duurzame oplossingen voor wereldproblematiek te komen, is interdisciplinaire samenwerking nodig

De zorgen om het klimaat, wereldwijde verdeling van voedsel en middelen, inrichting van gezondheidszorg - dit zijn allemaal vraagstukken die ook over twintig of dertig jaar nog relevant en actueel zijn. Vragen die je vanuit meerdere kanten moet bekijken -  zoals juridisch, sociaal, psychologisch en economisch - om tot duurzame oplossingen te komen, meent Jantine. “Niet voor niets maken we de komende jaren als universiteit steeds meer de overgang naar ‘team science’. Dat zie je ook al in de projecten die met het ETZ lopen. Steeds vaker komen daar ook meerdere onderzoeksdisciplines aan te pas.”

Samenwerken vraagt om een andere mindset en cultuur in de onderzoekswereld. Tilburg University neemt daarop met haar strategisch plan alvast een voorschot. “Sociale veiligheid staat bij onze universiteit hoog in het vaandel. Als opleidingsinstituut, maar ook als werkgever”, licht Jantine toe. Als de onderzoekswereld hierin volgt, betekent dit in potentie: meer en makkelijker internationaal samenwerken tussen wetenschappers en over onderzoeksgebieden heen. Elkaar erkennen en waarderen, daar gaat het om. En dus ook snellere en betere oplossingen waaraan ieder vanuit zijn eigen expertise bijdraagt. “Goed samenwerken is daarbij onmisbaar. En dat betekent dat je je open durft te stellen. Dat er onderling sprake is van vertrouwen en integriteit. Dat je de bevindingen die je doet, durft te delen. Tegelijkertijd zullen ook de afzonderlijke disciplines sterker worden omdat de kennis uit de ene discipline een andere discipline kan verbeteren. Door dit alles te stimuleren, kunnen we écht bijdragen aan antwoorden voor de wereldwijde problemen van vandaag en morgen. ”