Size does matter

Size does Matter

30 meter. Dat is de hoogte van het Christusbeeld in Rio de Janeiro. De omtrek van de stam van General Sherman, de grootste boom ter wereld. De doorsnede van de koepel van het Capitool. En van het grootste tandwiel ter wereld. Made in Tilburg.

Het bedrijf achter dit fenomeen? P. van der Wegen Gears BV. Tandwielmakers sinds 1880. En oer-Tilburgs. Inmiddels gerund door de vierde generatie, broers Pieter en Dirk van der Wegen. Aan het woord: Pieter van der Wegen (1966).

DNA

Zodra je Pieter spreekt kun je er niet omheen. Brabants DNA: enthousiast, sociaal, een echte familieman en met een enorme drive om iets van het bedrijf te maken. Dat geldt trouwens voor de hele familie. Samen met Mariëlle, dochter Frederique en zoons Pieter (“Mooi toch om die naam erin te houden!”) en Lucas woont hij in Oisterwijk, maar Tilburg is niet uit hun leven weg te denken. Middelbare school, de fabriek, uitgaan... het speelt zich allemaal daar af.

De Zaak

“Dirk en ik hebben in 1993 de zaak overgenomen. Dat stond niet in de sterren geschreven trouwens. Onze ouders waren er eigenlijk niet per se enthousiast over, voor hen was het niet vanzelfsprekend. We moesten vooral ook rondkijken en doen waar we gelukkig van werden. Maar ja, vanaf dat ik een klein manneke was trok het. Zodra ik uit school kwam, was ik in de fabriek te vinden. Ik vond het machtig. En met m’n broertje was het precies zo. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan. En ik heb er nog geen moment spijt van gehad! Het geeft me elke dag weer een kick om ermee bezig te zijn.”

Running in the family

“De zaak is opgezet in 1880 als onderhoudsfabriek voor de textielindustrie. Toen mijn opa hem met zijn twee broers in 1913 overnam, zijn ze textielmachines gaan produceren. Precies wat de regio toen nodig had. Mijn opa had een vooruitziende blik en nam het initiatief om ook tandwielen en tandwielkasten te gaan maken, tot zo’n 4 meter doorsnee. Dat was een gelukkige move, want na de crisis in de textielindustrie konden ze zich daarop richten. Ze haalden grote klanten binnen, zoals DSM, Rijkswaterstaat en Hoogovens. In 1955 was het tijd voor de volgende generatie en vooral mijn vader zag export als de beste manier om te groeien en gezond te blijven. Hij verlegde de focus naar zware machines en kocht een enorme freesmachine om tandwielen tot 6,5 meter te kunnen maken. Een gouden zet, want de export groeide exponentieel. Vooral in de mijnbouw, cement, weg- en waterbouw en offshore industrie. Denk maar aan het delven van goud, ijzerertsen, nikkel, koper, lithium en diamanten, offshore olie- en gaswinning en noem maar op. We werden wereldwijd een begrip. Onze naam staat nu voor een product met de allerbeste prijs-kwaliteitverhouding.”

De Broers

“In 1993 waren wij aan de beurt. Dirk doet vooral de bedrijfseconomische kant van de zaak, ik de commerciële. Vanaf 2004 zijn we begonnen met alles stukje bij beetje te vernieuwen. Een enorme operatie en investering! Maar eentje die ons wel klaar heeft gemaakt voor de toekomst. We produceren nu veel schoner, sneller en preciezer dan onze concurrentie en maken inmiddels nóg grotere tandwielen. Tot 30 meter zelfs op dit moment. Dan praat je al snel over een wieltje van 250 ton. Dat investeren doen we continu. Daarmee blijf je ook state of the art. Altijd vóór op de concurrentie.”

Made in Tilburg

“Het maken en zakendoen is anders dan vroeger. Vroeger waren er meer ambachtelijke fabrieken voor grote tandwiel(kast)en. Die continue investering vraagt alleen veel van een bedrijf. Wij hebben die keuze bewust en op tijd gemaakt, maar als je rondkijkt in Europa en Amerika dan zie je er vooral nog een handvol hele oude fabrieken met een oud machinepark. Dat betekent een langere levertijd en minder kwaliteit. Langzamerhand verdwijnen ook die fabrieken. Zo was er in Noord-Amerika nog één ‘big gear’-producent, in Milwaukee. Maar ook die kon de investeringen niet meer opbrengen en heeft zich nu toegelegd op kleinere tandwielen. En dan heb je nog de Chinese markt. China heeft het ‘Made in China’-beleid geïntroduceerd, waardoor ze nog meer focussen op een industrie die inspeelt op de eigen consumptie. Daar kom je moeilijk tussen als bedrijf. Wél doen we daar aan vervangingsvraag. Want het is heel simpel: de kwaliteit van Chinese tandwielen is niet te vergelijken met die van ons. Daar zit natuurlijk ook bijna 150 jaar ervaring, de beste machines en het beste materiaal achter. Een Chinees tandwiel gaat 8 maanden mee, dat van ons 25 jaar.”

Back to the future

“Maar het is niet alleen hoe groter, hoe beter hoor! We zijn ons in 2015 ook opnieuw gaan richten op kleinere tandwielen en tandwielkasten – we zijn dus weer terug bij af. Dat doen we in ons zusterbedrijf PWT Bierens BV. Verder leveren we onderdelen voor staalfabrieken, scheepsaandrijvingen, kranen noem maar op. We zijn veelzijdiger geworden. In principe kunnen we elk klein en groot component dat in de industrie nodig is maken. En op een efficiënte, moderne en schone manier.”

Not for anybody

“Ons speelveld is van regionaal (textielindustrie) naar landelijk, Benelux, Europa en ten slotte de wereld gegroeid. Iedereen in deze industrie kent P. van der Wegen Gears. Daar ben ik best trots op ja! [Lacht] Het is een echte nichemarkt. Je moet zo’n tandwiel zien als de pacemaker van een installatie , en dan eentje die een enorme investering vraagt. Je hebt hem ook niet zomaar: het duurt zo’n anderhalf jaar om het te maken . Dankzij onze reputatie bedienen we ruim 50% van de markt. Dat is natuurlijk supermooi. We hebben kantoren en dealers in Duitsland, Frankrijk, Amerika, Peru, China enzovoort. Het maken doen we enkel in Tilburg en Gent. En daar komen ze vanuit de hele wereld geregeld graag even naar kijken. Het is natuurlijk ook wel ongelofelijk om te zien als we bezig zijn aan zo’n megatandwiel!”

Toys for boys?

“Haha! Nou, mijn concurrent in Frankrijk is een vrouw, dus dat zegt genoeg. Ik sta er zelf niet bij stil eerlijk gezegd. Het is eerder gek als er geen vrouwen in deze business te vinden zouden zijn. Het maakt toch niet uit? En als ik naar mijn kinderen en die van mijn broer kijk, dan denk ik er precies zo over als m’n vader. Laat ze vooral maar doen waar ze gelukkig van worden. Belangrijk is dat ze ergens affiniteit mee hebben en er gemotiveerd en capabel voor zijn. En als dat de zaak is, dan is dat prima. Ja, óók als het mijn dochter is. Lijkt me logisch.”

Schaars

“Tja, wat wel moeilijk is in onze business, dat is nieuwe medewerkers vinden. We zoeken vooral mensen met programmeerkennis of -ervaring in metaal. Het opleiden doen we vaak zelf intern. Steeds meer jongeren kiezen voor een theoretische opleiding. Misschien komt dat ook doordat we nog steeds in hoog en laag denken? Ik denk zelf namelijk niet zo, het is gewoon een andere tak van sport. Een ambacht als specialisme is schaars aan het worden. Mensen die bij ons werken, werken er eigenlijk altijd voor heel lang. Dat is ook het mooie ervan. Als bedrijf zorgen we dat het hier top werken is, we moderniseren continu. Je moet zuinig zijn op je medewerkers.”

Crisis

“We hebben gelukkig bijna geen coronagevallen gehad. We hebben vooral last van een tragere aanlevering van materialen en besluitvorming. Maar de orderportefeuille is op peil, dus we komen hier goed doorheen. Ik denk dat wij als Tilburgs bedrijf prima met een crisis kunnen omgaan, het is niet de eerste per slot van rekening in 150 jaar geschiedenis. Er verandert veel in de wereld op dit moment. Voor ons maakt dat weinig verschil, de vraag naar grondstoffen blijft continu aanwezig wereldwijd . Ook gaan we ons richten op andere zware componenten. Dat we dat ook nog eens op een schone, duurzame manier doen, dat is wel iets waar ik blij van word.”

Tilburg en trots

“Voor ons bedrijf kunnen we nergens beter zitten. Met de zware materialen en producten waar wij mee werken, is een vaste bodem zoals hier in Brabant belangrijk. Die is beter dan aan de kust in verband met de te maken machinefundaties. Bovendien zitten we pal aan het Wilhelminakanaal. Perfect voor de aan- en afvoer. Geografisch en logistiek zit je in Tilburg ideaal ten opzichte van de rest van Europa. De infrastructuur en logistiek zijn top! Vraag je het mij als mens, dan vind ik Tilburg steeds mooier worden. De Spoorzone, het Spoorpark, de herinrichting van de binnenstad... het geeft een echte meerwaarde, de sfeer in de stad is goed. Ik kom er graag.

Tilburg is de 7e stad van het land. Als je vroeger op de snelweg reed, zag je niets. Nu zie je steeds meer prachtige landmarks en staat het op de kaart. Als CEO van het oudste en grootste bedrijf in de Tilburgse maakindustrie ben ik daar trots op. En dat geldt denk ik voor meer echt Tilburgse bedrijven.”

Meer 'Made in Tilburg' verhalen