Dear future, Hoe verhouden we ons tot games en digitale werelden?

Voor oldskool concertgangers – je zit of staat in een zaal, de artiest op het podium – is het misschien lastig voor te stellen, maar toch: met ingehouden adem zagen miljoenen kinderen en jongeren vanachter een scherm hoe hún idool optrad in een wereld die ze samen delen: Fortnite. We hebben het hier over de Grammy-winnende popster Ariana Grande, die vorig jaar met vijf shows door de populaire online game tourde. Er werd nog weken over doorgepraat. Dus hoezo: digitalisering versterkt anonimiteit en individualisme? Joris: “Techniek staat juist in dienst van sociale interactie, tenminste, als je goed inzet. Dat geldt voor websites, voor metaverses (online werelden, zoals vroeger Second Life, en nu Sandbox, Fornite en Axie Infinity, red.), maar net zo goed voor bedrijven en merken.” 

Kinderen en jongeren die hiermee opgroeien, zien die digitale wereld als het verlengde van wat offline gebeurt. “Ze komen thuis van school, zetten hun Xbox aan en daar zijn hun vriendjes weer. Dat gaat naadloos in elkaar over.” Die verbinding tussen de fysieke wereld en digitale werelden wordt de komende jaren alleen maar sterker. “Fortnite laat goed zien hoe belangrijk dat sociale stuk is. Natuurlijk is het een game. Het heeft een amusementswaarde, maar het speelt ook in op een begeerte. Waarom kinderen steeds terug blijven komen is omdat ze elkaar daar ontmoeten. Dát is wat hen triggert.” Niet voor niets experimenteren bedrijven en merken nú al met inzet van NFT’s (Non Fungible Tokens, een soort digitale certificaten), games en metaverses. Het populaire dance-event Tomorrowland probeert bezoekers ook buiten het festival om te verbinden met digital collectibles, die ze via NFT’s kunnen kopen. En sportmerk Nike creëerde in de populaire metaverse Roblox een waar ‘Nikeland’, met spellen die je online én offline in de winkel kunt spelen. Joris: “Zo’n merk zorgt voor meerwaarde, sluit slim aan op wat bij die doelgroep speelt. Daar ligt de toekomst.”

Met creativiteit valt geld te verdienen, en goed ook. De generatie die nu opgroeit, weet niet beter. Kijk maar naar de hordes vloggers, TikTokkers, en influencers die grenzeloos populair zijn enkel en alleen door toffe content die ze maken. De opkomst van metaverses en NFT platformen geeft die ontwikkeling nog een flinke extra zet: hierbinnen vind je, zonder tussenkomst van retailers en handelaren, een markt voor je digitale kunst, games, muziek, digitale land et cetera. Het is een economie op zichzelf, waarbinnen ieder ‘vrij’ kan handelen. “Creativiteit is niet meer voorbehouden aan een kunstenaar of reclamebureau, in feite is het vermarkten van creativiteit bereikbaar voor iedereen.”

De opkomst van creatieve AI’s – algoritmen die in staat zijn om bijvoorbeeld teksten of designs te maken – versnelt die ontwikkeling volgens Joris alleen maar. Je hoeft niet meer naar een copywriter voor tien varianten van een social post, dat neemt AI prima van je over. Wat is de meerwaarde van de mens dan nog in dit verhaal? “Heel veel communicatie zit in de nuance, in wat je tussen de regels door leest. Daar kan een computer niks mee.” Op dit moment zit de rol van creatie, de rol van een reclamebureau, deels in productie. Dat gaat op termijn verdwijnen, voorspelt Joris, simpelweg omdat je dat kunt automatiseren. “De meerwaarde zit ‘m dan meer in consultancy, bij gedragswetenschap, en met name in het voeden van al die AI systemen. De output van een algoritme is namelijk zo goed als de input die jij geeft. Volgens mij is het dus niet zo dat we onszelf ineens buitenspel zetten. Maar ik denk wel dat onze rol, samen met de economie, sterk verandert.”

Herinner je je nog het plezier van voetbalplaatjes verzamelen? Wat je dubbel had, wisselde je met vrienden. Had je als eerste je boek vol, dan voelde je je een baas. Het plaatjes verzamelen deed je niet alleen voor jezelf, maar toch vooral mét elkaar. Dat binden en verenigen zit ook sterk in online gaming en metaverses, ziet Joris. Kijk maar naar een spel als Pokémon GO waarbij je de vrolijke poppetjes die je dubbel hebt, binnen een handomdraai ruilt met vrienden over de hele wereld. Het online sparen en ruilen van basketbalplaatjes met NBA Top Shots is in de VS immens populair. De reden is simpel: samen spelen en verzamelen verbroedert. Maar er is nog iets anders. Ook de waarde van dit soort zaken speelt mee: de intrinsieke waarde - je bent ergens fan van - maar ook zeker de financiële waarde. Een NBA Top Shot is een NFT, die weer kan worden doorverkocht. De digitale economie die dankzij blockchain achter deze metaverses en games zit is anders dan tien jaar geleden. Joris: “Je kunt er de donder op zeggen dat ook de KNVB, Formule 1 en alle andere sportpartijen hierop inspringen. En vanuit die hoek is het ook onvermijdelijk dat een Disney zijn eigen metaverse opzet.” Zij bezitten de rechten van de meest iconische merken – Star Wars, Frozen, het Marvel universum, om er maar een paar te noemen. “Allen met honderden miljoenen fans over de hele wereld, die gebonden door de liefde voor bijvoorbeeld Star Wars samenkomen. Voor iedereen toegankelijk: jong, oud, arm en rijk. Dat vind ik mooi aan gaming: er zit een soort van universele vrijheid in.”

Let wel, waarschuwt Joris, dat achter dit soort virtuele werelden geld altijd de drijfveer is. Het opzetten van zo’n wereld doet Disney echt niet vanuit liefdadigheid. Binnen metaverses hebben rijkere mensen bovendien toegang tot meer privileges: mooiere skins of betere attributen, bijvoorbeeld. Joris: “Verschil is er wel, zeker. Maar onderaan de streep is meedoen volgens mij veel beter bereikbaar voor meer mensen in de maatschappij. Ik denk dat dat uiteindelijk de boventoon voert: dat je samen meedoet aan een spel, waardoor je iets tofs met elkaar deelt. Die verbroedering dus, net als met de voetbalplaatjes. Alleen dan wereldwijd.”

Het sociale, de arbeidersstad, het ‘poten in de klei en gaan’, het oog hebben voor de mens: dat is Tilburg. Maar ook: de underdog: de stad die het niet per se moet hebben van het uiterlijk schoon, waardoor inwoners en ondernemers juist des te meer op zoek gaan naar nieuwe kansen, innovaties en nieuwe technieken. Die mix huist hier, in onze stad, ontzettend sterk. Als je het aan Joris vraagt, tenminste. Het was niet voor niets dat Fama Volat, zo’n tweeënhalf jaar geleden compleet nieuw in de stad, zich meteen aansloot bij The Tailors, een samenwerkingsverband met Building Blocks, LiveWall Group, Boxplosive, Freshheads, First Impression, Duodeka en Basic Fit Tech. Een club ondernemers die kennis uitwisselt, samenwerkt, en startende bedrijven een business boost geeft met ondersteuning en een werkplek.

Joris werkte lange tijd in Eindhoven, en daar zag je, vertelt hij, dat de techniek vóór de mens ging. “Hier is dat omgedraaid. Hier kijken we: wat willen we iemand laten doen, of wat willen we met iemand doen, en welke technologie past daarbij?” Die zogenaamde earned media strategie is tekenend voor Fama Volat, het bedrijf waarin hij partner is. Kort door de bocht: in plaats van mensen iets door de strot te duwen waar ze niet op zitten te wachten, zorgt het bedrijf namens haar opdrachtgevers voor toffe content en campagnes waardoor mensen als vanzelf over die merken gaan praten. Zie bijvoorbeeld de aanstekelijke campagne #carnavalvrij voor Bavaria, die de landelijke media haalde. “Die manier van denken past goed bij deze stad. Lekker pragmatisch, kijken naar wat nodig is, wat mensen willen, en daarop inspelen. Door de gedeelde liefde voor tech en de mens, zijn we in staat om vanuit hier aan de toekomst te bouwen.”