Ga naar inhoud
Ga naar de homepage van Make it in Tilburg

Regio Tilburg de landelijke koploper in de transitie naar de "nieuwe economie"

Dit is een artikel van Innovation Origins een onafhankelijk journalistiek platform dat zich richt op innovatie, de economie van innovatie en de mensen erachter. Innovation Origins vertelt de relevante verhalen uit deze sector en belicht daarmee de personen, producten en bedrijven die de maatschappij van morgen bepalen.

Één ding is zeker: een nieuwe economie is noodzakelijk om de grote maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden. Daarom is het belangrijk om vanuit meer verschillende invalshoeken naar welvaart te kijken. Dat noemen we ‘brede welvaart’. Naast economische doelen, worden ook sociale en ecologische doelen worden nagestreefd. Met Otto Raspe, hoofd van RaboResearch Regio’s, Innovatie, Duurzaamheid en Ondernemerschap én Professor of Practice voor Brede welvaart en Regionale Economie aan Tilburg University, kijkt Innovation Origins naar de prestaties en uitdagingen in Brabant.

Eerst maar eens het goede nieuws: hoewel regionale verschillen niet groot zijn, is Midden-Brabant de landelijke koploper in de transitie naar de “nieuwe economie” waarin brede welvaart een belangrijke rol speelt. Direct achter Midden-Brabant (Tilburg en omstreken) hebben Brainport Eindhoven en Zuid-Limburg ook een plek in de top-3. Bedrijven in die regio’s zijn gemiddeld verder in de transitie naar een duurzame en inclusieve economie. Tegelijkertijd scoren Friesland, Groningen en Twente ook goed. Deze regio’s kennen een mindere economische dichtheid maar zijn gemiddeld toch verder wat betreft aspecten die met brede welvaart te maken hebben.

Otto Raspe ziet op basis van het onderzoek waarin 4500 bedrijven in Nederland zijn ondervraagd, drie soorten regio’s die voorop lopen:

- de regio’s die harder groeien dan gemiddeld, zoals Amsterdam en Eindhoven,
- de regio’s met een sterk ecosysteem, zoals Twente en Brainport Eindhoven,
- de regio’s met brede welvaart als doel, zoals Friesland en Twente.

“Die verschillen zijn zichtbaar geworden nadat we alle gegevens van al die bedrijven zijn gaan plotten op een kaart met de 26 onderscheiden regio’s in ons land. Door aan te geven of ergens veel koplopers zijn of juist veel achterblijvers krijg je inzicht in de verdeling van de transitiebereidheid over het land. En het leuke van Brabant is dat zowel de Brainportregio als Midden-Brabant tot de regio's met de hoogste scores behoren: veel koplopers en weinig achterblijvers. En voor Brainport geldt ook nog eens dat ze de meeste koplopers van het land hebben, als het gaat om die transitie naar een duurzame inclusieve economie.”

 

  • Wat is Brede Welvaart vanuit het perspectief van de ondernemer?

    RaboResearch heeft zeven onderliggende dimensies gedefinieerd die van invloed zijn op een transitie naar de ‘nieuwe economie’:

    1: Nieuwe rijkdom: de mate waarin bedrijven succes niet alleen definiëren in termen van financiële waarde, maar ook in termen van sociale en ecologische waarde.
    (swipe of klik)

  • Wat is Brede Welvaart vanuit het perspectief van de ondernemer?

    2: Echte prijzen: de mate waarin bedrijven negatieve externe effecten van hun producten en productieprocessen doorberekenen in de prijzen die ze vragen voor hun producten en de investeringsbeslissingen die ze nemen.

    3: Transparante ketens: de mate waarin bedrijven inzicht hebben in wat er plaatsvindt elders in de keten waarin ze actief zijn, hier verantwoordelijkheid voor nemen en daar ook eerlijk over communiceren.
    (swipe of klik)

  • Wat is Brede Welvaart vanuit het perspectief van de ondernemer?

    4: Inclusief ondernemen: de mate waarin medewerkers van bedrijven, met name het management en de directie, een afspiegeling vormen van de samenleving.

    5: Groene energie: de mate waarin bedrijven gebruik maken van hernieuwbare energie.
    (swipe of klik)

  • Wat is Brede Welvaart vanuit het perspectief van de ondernemer?

    6: Biodiversiteit en natuurlijke ecosystemen: de mate waarin bedrijfsactiviteiten de soortenrijkdom niet bedreigen, en er zo voor zorgen dat natuurlijke ecosystemen bij voortduring kunnen blijven voorzien in datgene waarvan mensen afhankelijk zijn (denk aan drinkwater en schone lucht).

    7: Circulair ondernemen: de mate waarin bedrijven niet-hernieuwbare grondstoffen niet langer uitputten en reststoffen steeds opnieuw waardevol inbrengen in het systeem van productie en consumptie.
    (swipe of klik)

  • Wat is Brede Welvaart vanuit het perspectief van de ondernemer?

    De spraakverwarring bij het begrip ‘brede welvaart’ is dat de term zeker in de politiek wordt gebruikt als een duizenddingendoekje, met vaak een verkeerde nadruk op een eerlijkere verdeling van rijkdom. Raspe: “Het zit hem niet in de verdeling van welvaart over mensen, maar over de verbreding naar sociaal en ecologie, maar wel met de economie erbij. En er hoort ook aandacht voor de toekomst bij: lossen we het probleem alleen op voor het hier en nu, of ook voor het daar en straks?”

Tilburg en Eindhoven

Dat Midden-Brabant hoog scoort was voor Raspe een verrassing. “Er zitten daar wel veel sociaal bewogen ondernemers, die echt vanuit de maatschappelijke opgave werken en heel nadrukkelijk de impact op hun omgeving en hun mensen bij hun keuzes betrekken. Een beetje zoals in Friesland, al zie je daar dat de beleidsmakers die koers al langer ingezet hebben. In Tilburg zit het wat meer in het DNA van de bedrijven zelf en wat minder in het overheidsbeleid.”

Voor Brainport Eindhoven geldt dat element juist veel minder. Raspe: “Klopt, dat is daar pas recenter aanwezig; die regio moet het van die andere twee punten hebben: sterke economie en sterk ecosysteem. Je ziet dat trouwens ook terug in de samenleving, met groeipijnen die raken aan de brede welvaart.”

Breder dan winst en groei

Martijn van Gruijthuijsen, gedeputeerde Economie, Financiën en Talentontwikkeling, deelt die visie. "De Brabantse economie draait naar behoren, maar we weten dat er meer nodig is dan alleen economische factoren om aantrekkelijk te blijven voor bedrijven en talent. Brabant moet een fijne plek zijn om te wonen en leven, met voldoende groen, een gezonde leefomgeving en fijne plekken om elkaar te ontmoeten. Zoals we ook weleens zeggen: de economie van Brabant is serious business, maar het moet wel gezellig blijven. We denken in Brabant breder dan winst en groei, maar kijken vooral naar bedrijven die ons helpen om de gezamenlijke uitdagingen waar we voor staan op te lossen. Daar complementeren Tilburg en Eindhoven elkaar ook goed, de combinatie van high tech en high touch is erg belangrijk."

Vrijbrief voor excuses

In de rapporten van RaboResearch wordt grote waarde toegekend aan de ondernemersgeest als het gaat om de transitie naar de nieuwe economie. Zes ‘lessen’ zijn daarbij van belang: ondernemerschap en leiderschap bij bedrijven zelf, een gestructureerde en wendbare bedrijfsvoering, aandacht voor (potentiële) werknemers, een koersvaste en ondernemende overheid, een gelijk (inter)nationaal speelveld en toewijding vanuit de gehele keten.

De eerste drie zijn direct beïnvloedbaar door de ondernemer, voor die laatste drie geldt dat veel minder. Is dat niet meteen een vrijbrief voor excuses? Raspe: “Ja, soms zie je dat wel, bijvoorbeeld bij kleinere bedrijven die meer moeite moeten doen om überhaupt de eerste stappen te zetten. Maar uiteindelijk is het in het belang van elke ondernemer om die omslag te maken. Iedereen kan zien dat de toekomst wordt bepaald door overheden die meer gaan reguleren, door consumenten die meer van je verlangen, een supply chain die hogere eisen stelt of omdat je voor je personeel een bedrijf wilt hebben dat die waardes creëert, zodat je aantrekkelijk blijft voor jonge talenten.” Kortom, zo zegt Raspe: “Als jij als ondernemer alleen focust op materiële winsten voor de korte termijn en niet investeert in die bredere waarde, dan ben je over een jaar of vijf misschien wel out of business. Jouw product is dan niet meer gewenst, of je mag niet meer maken, of je hebt je businessmodel niet kunnen aanpassen aan de hoge energiekosten of je kunt geen personeel meer vinden.”

Vol meedoen

Er zit, zo concludeert Raspe, niets anders op dan vol mee te gaan doen in de slag naar de nieuwe economie met een brede welvaart. We zijn nog lang niet waar we moeten zijn: het gemiddelde Nederlandse bedrijf scoort op dit moment maar net een voldoende op deze transitie (rapportcijfer 5,6) en de helft van de bedrijven heeft een rapportcijfer dat lager dan een 5,5 ligt. En ondanks de relatief goede positie van Midden-Brabant is er ook daar nog een wereld te winnen.

Rol van het onderwijs

Tot slot vervullen, naast het bedrijfsleven, ook de onderwijsinstellingen een essentiële rol bij het bevorderen van brede welvaart. Tilburg University zet academische werkplaatsen in als middel om dit te bereiken. Deze werkplaatsen zijn samen met externe partners opgericht om kennis te genereren die bijdraagt aan het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken. In de komende jaren zal de universiteit zich specifiek richten op interdisciplinaire onderzoeksthema's, waaronder de klimaat- en energietransitie, de arbeidsmarkt, welzijn, gezondheid, en ongelijkheid. Deze onderzoeksthema's worden geleid door het overkoepelende concept van brede welvaart. Kortom: Zowel bedrijven als het onderwijs in Tilburg zetten zich actief in voor een veelbelovende toekomst.

Meer nieuws

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.